Informati va informatikaga iod fanlar jadal su’ratlar bilan rivojlanib bormoqda

Vinchesterning tuzilishi.

IBM firmasida yaratilgan eng birinchi magnit jamlovchida disklar va kallaklar (kallaklar) o‘rnatiluvchi konstruksiyasi bilan birgalikda alohida yopiq korpusga joylashtirilgan (u ma’lumotlar moduli deb atalar edi) va ishlatish uchun yuritgich qurilmaga o‘rnatilar edi. Ma’lumotlar moduli yuritgichga o‘rnatilganda ma’lumotlar moduliga tozalangan havoni uzatish tizimi (tizimi) avtomatik ravishda ishga tushar edi. Massalari kichik bo‘lgani sababli, kallaklar disk sirtiga bor yo‘g‘i 0.1 N kuch bilan bosilar, disk aylanganida esa kallak va sirt orasida qalinligi 0.5 mkm atrofida bo‘lgan havo bo‘shlig‘i (zahar) hosil bo‘lar edi.

Hozirgi zamon qurilmalarida ma’lumotlar moduli va yuritgich (yuritma) yaxlit ishlangan bo‘lib, tozalangan havoni uzatish tizimi ishlatilmaydi. Har bir hozirgi zamon jamlovchisi bitta o‘qqa o‘rnatilgan magnit disklar paketiga ega. Dastlabki qurilmalarda 3600 ayl/min aylanish tezligi qo‘llanilar edi, biroq o‘qish/yozish tezligiga bo‘lgan talablarning ortishi bilan ko‘pchilik qurilmalarda disklar blokining aylanish chastotasi 7200 ayl/min gacha oshirilgan.


40.3 – rasm. Qopqog‘i olingan hozirgi zamon vinchesteri.
Disklar, sirtiga yo‘qori sifatli ferromagnetik surilgan alyuminiy, shisha yoki keramika plastinalardan iborat. Magnit qoplama tarkibi juda murakkabdir – u,odatda, changlash yoki vakuumli yotqizish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Dastlabki disklarda temir oksidi qoplamalaridan foydalanilgan edi, hozirgi vaqtda esa magnitli qoplama materiallari sifatida temir va uning oksidlari ham, boshqa magnitli metallarning plyonkalari (pardalari) ham ishlatilmoqda. Metall plyonkali qoplamalar yo‘qori zichlik bilan yozishni va disk sirtining mustahkam bo‘lishini ta`minlaydi. Qoplamaning mustahkam bo‘lishi zarbga duchor bo‘lish ehtimolligi yo‘qori bo‘lgan ko‘chma kompyuterlarda disklarni ishlatishda muhimdir.

Ishlov berilgan disklarni bir paketga jamlanadi ( bir paketda odatda 2 tadan 12 tagacha disk bo‘ladi ) va yuritgichiga o‘rnatilgan o‘qqa mahkamlanadi. Har bir disk ikkita ishchi sirtga ega, biroq ba`zi qurilmalarda paketdagi chetki disklarning tashqi sirtlaridan konstruksiya mulohazalariga asosan foydalanilmaydi.