Infoedu uz

O'tilganlarni takrorlash:

Gulxaniy haqida bilganlaringizni gapirib bering.

«Kabutar bilan Zog‘» hikoyatidan qanday ma’no uqdingiz?

QoMidan kelmagan ishga uringan kishi, albatta. sharmanda boMadi, degan flkr qaysi masalda aks etgan?

«Tuya bilan Bo‘taloq» hikoyati nima haqda? Bo'taloq onasidan nega xafa boMdi? Ona tuyaning javobini sharhlang.

Yangi mavzu bayoni:

O‘zbek mumtoz adabiyotining taniqli vakili AvazCTtaro‘g‘Ii o‘zining ma’rifatparvarlik ruhidagi asarlari bilan adabiyotimiz tarixida alohida o‘rin tutadi. Avaz O‘tar o‘g‘li 1884-yil 25-avgustda Xiva shahrida hunarmand oilasida tug‘ilgan. Shoiming otasi Polvonniyoz O^ltar Gadoyniyoz o‘g‘li sartarosh edi. Xalq o‘rtasida usta O‘tar nomi bilan mashhur boMgan bu kishi san’at va adabiyotga juda qiziqar, o‘z zamonasining yetuk adiblari Ogahiy. Komil Xorazmiy, Mujrib Xonaxarobiy, Bayoniy kabi shoirlar bi­lan do‘stona munosabatda bo‘lib. tez-tez suhbatlashar. doimiy muloqot qilar edi.

Usta O‘tar o‘z uyida yuqorida tilga olingan shoir-u san’atkorlar. ma- daniyat ahli bilan suhbatlar uyushtirar, tabiiyki, Avaz ham ularda ishtirok etardi. Yosh Avazning she’riyatga erta havas qo'yishining sababi ham

shunda bo‘!sa. ajab emas.

Otasi Avazni sakkiz yoshida maktabga beradi. Avaz maktabdan ke­yingi tahsilni madrasada davom ettiradi. U Xo‘ja Hofiz, Nizomiy, Jomiy, Lutfiy, Navoiy, Fuzuliy ijodini qiziqib o^lrganadi. Bundan tashqari Munis, Ogahiy, Komil, Feruz kabi shoirlar bilan yaqindan muloqotda bo'ladi. Ular ta’sirida she’rlar yoza boshlaydi va tez orada iste’dodli shoir sifatida taniladi. Ma’lumotlarga ko'ra. Avaz O‘tar o‘n to‘rt yoshlaridayoq she’r yozishga kirishgan, o‘n sakkiz yoshlarida yetuk shoir nomini olib, ko‘pchilikning e’tiboriga tushgan. Iste’dodli shoir Avaz O‘tarto‘g‘risidagi xabarlar xon saroyigacha yetib boradi. Uni saroyga taklif etadilar. Shoir bir qancha vaqt Xiva xoni saroyida ijod qiladi. Biroq uning bu yerdagi faoliyati ko‘p davom etmaydi. Avvalo, saroydagi biqiq ijodiy muhit shoiming ko‘ngliga o‘tirmaydi, qolaversa, uning she’rlariga hasad bilan qaragan ayrim kimsalar turli bo‘htonlar to'qib, Avazni xonga yomon ko‘rsatadilar. Xonning buyrug‘i bilan shoimi 2OO dan*a urib jazolaydilar va hatto uni aqldan ozganga chiqarib, yomon otliq qiladilar. Tazyiq va xo‘rliklardan bezgan shoir saroyni tark etadi va ota kasbi sartaroshlik bi­lan tirikchilik qila boshlaydi, ijod bilan qizg‘in shug‘ullanadi. Biroq shoirga nisbatan tazyiqlartag‘in davom etadi. Xiva xoni Muhammad Rahimxon II vafotidan so‘ng otasi o⁴miga taxtga o^ktirgan Isfandiyorxon ham unga zulm qiladi, sog‘lig^vi busiz ham nochor bolgan Avazni bogiab 5O darra urdi- radi. Ma'naviy va jismoniy qiynoqlardan muttasil azob chekkan shoir uzoq yashay olmaydi - o'ttiz besh yoshida vafot etadi.

Avaz O^ktar mumtoz she’riyatning g‘azal, muxammas. masnaviy, mus- tazod, ruboiy. qit’a kabi keng tarqalgan janrlarida ajoyib asarlar yaratdi. Shoir o‘z she'rlarini to'plab kattagina devon tuzgan va uni «Saodatul- iqbol» deb nomlagan. Asarlar to'plami bir necha marta nashr etilgaoi.