Industrial iqtisodiyot

ko‘proq samara
beradigan ishlab chiqarish vositalari qo‘llaniladigan bo‘lsa, intensiv suratda 

---

116 
kengaygan takror ishlab chiqarish yuzaga keladi. 
O‘zbekiston sanoatida ana shu ikki yo‘ldan oqilona foydalanish 
natijasida ishlab chiqarishning samaradorligi bosqichma-bosqich o‘sib 
bormoqda.
Samaradorlik so‘zi -
 
bu eng ko‘p uchraydigan umumiy tushunchalardan 
biri bo‘lib, iqtisodiy - ijtimoiy taraqqiyotning xilma-xil sohalarida juda keng 
ishlatiladi. Masalan, ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligi, mehnat 
samaradorligi, o‘qish va o‘qitish samaradorligi, davolash va davolanish 
samaradorligi, qabul qilingan qonun va qoidalar hamda yechimlar 
samaradorligi va hokazolar. 
Samaradorlik sanoat ishlab chiqarish faoliyatining "ko‘zgusi" 
hisoblanadi. Bu "ko‘zgu"da ishlab chiqarishning barcha natijalarini ko‘rish 
mumkin. Ma’lumki, har bir tarmoq, korxona, qolaversa, har bir shaxs
 
o‘z 
ishlab chiqarish faoliyatida maksimum foyda olishga intiladi. Uning uchun 
ma’lum xarajatlar qiladi. Ana shu foyda bilan xarajatlar o‘rtasidagi farq 
tarmoq va korxona faoliyatining "ko‘zgusi" bo‘lgan samaradorlikda ko‘zga 
tashlanadi. Ishlab chiqarishning eng yuqori samaradorligi ishlab chiqarish 
xarajatlarini minimum darajaga keltirishdan iborat. 
Bozor munosabatlari sharoitida samaradorlikning alohida o‘rni mavjud. 
Bozor iqtisodiyoti natijalilikni, foydalilikni
 
taqozo etadi. Tartibli bozorga 
asoslangan iqtisodiyotda eng kam resurs sarflab ko‘p natijaga erishish zarur. 
Mahsulot ishlab chiqarish jarayonida 5 turdagi resurslar tizimi harakatda 
bo‘ladi: a) moddiy resurslar, b) mehnat resurslari, v) moliyaviy resurslar, g) 
energetik resurslar, d) axborot resurslari. Mana shu resurslardan oqilona 
foydalanib, ishlab chiqarishning samaradorligini oshirish mumkin. Bunday 
faoliyat ishlab chiqarish samaradorligini oshirish yo‘nalishida muhim 
ahamiyat kasb etadi. Sanoat ishlab chiqarishi samaradorligini oshirishning 
aniq-ravshan yo‘nalishlari Oliy Majlis tomonidan qabul qilingan qonunlar, 
Prezident farmonlari va Vazirlar Mahkamasining qarorlarida ko‘rsatib 
berilgan.