Industrial iqtisodiyot

O’zbekiston Respublikasida neftь va gaz qazib olish dinamikasi
Ko’rsatkichlar 
2014y 
2015y 
2016y 
Gaz, mlrd m
3 
56,4 
66,0 
61,5 
Neftь (gaz kondensati bilan birga), mln. 
t. 
4,2 
4,0 
3,3 
hManba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari 

---

Respublika neftь va gaz sanoatini rivojlantirishning o’zoq, davrga 
mo’ljalangan konseptsiyasi ishlab chiqilgan va u izchillik bilan amalga 
oshirilmoqda. 
Yoqilg’i sanoatining yana bir muhim tarmog’i bu ko’mir sanoatidir. 
O’zbekiston Respublikasi qidirib topilgan 2 milliard tonna ko’mir zahiralariga ega. 
Ko’mir qazib olish va yetkazib berish ishlari bilan «Ko’mir» aktsiyadorlik 
birlashmasi shug’ullanadi. Angren konida qo’ng’ir ko’mir, SHarg’un va Boysun 
konlarida toshko’mir qazib olinadi. Ko’mir konlari korxonalar tomonidan turli 
usullarda o’zlashtirilayotir: ochiq usulda, er osti va er ostini gazlashtirish usuli bilan 
(Nou-Xau). Ko’mir energetika maqsadlarida va maishiy yoqilg’i sifatida ishlatiladi. 
Ko’mirni qayta ishlashdan chiqqan chiqindi organik va mineral o’g’itlarga 
aylantiriladi. 
Konlardan chiqqan ko’mirlar sifatli yonilg’i, qimmatbaho hamda kamyob 
materiallarning turli xillarini olish uchun xom ashyodir. U masalan, koks briketa, 
motor yonilg’isi, kalsiy karbidi, sorbent qora va rangli metallurgiyada uglerodli 
qo’shimchalar sifatida ishlatiladi. 
Ko’mir qazib olish jarayonida kaolin, ohaq kvars qumlari, ko’mir kukuni, 
kamyob er elementi (germaniy), shag’al va boshqa foydali qazilmalar olinadi. 
Yaxshi xom ashyo, ko’pdan sinalgan ekin maydonlarning bisyorligi, suv hamda 
elektr va issiqlik energiyasi, temir yo’llarning mavjudligi, stantsiyalarning yaqinligi 
va xalqaro aeroportlar borligi ishlab chiqarish sanoat kompleksini bunyod etishda 
qo’l keladi. SHuningdeq qazib olingan va boyitilgan kaolin, chinni fayans va sopol 
buyumlar, o’tga chidamli va qurilish g’ishtlari, tom yopqichlar, drenaj va 
kanalizatsiya quvurlari, xo’jalik va manzarali chinni buyumlar, shisha va shisha 
idishlar, elektr izolyatorlari ham bu ishda yordam beradi. Bundan tashqari, kaolin 
qog’ozsozliq rezina-texnika, plastmassa sanoatida, shuningdeq kosmetika va boshqa 
maqsadlarda ishlatish uchun xizmat qiladi. 
O’zbekiston hududining geologik xususiyatlari qo’shimcha foydali 
qazilmalarni o’zlashtirish va ularni qayta ishlash uchun keng imkoniyatlar yaratadi. 
Ayniqsa, yonuvchi slanets, ohaq bezakli tosh konlarini o’zlashtirish ko’pchilikni 
qiziqtiradi. Keramzit, absorbent, o’g’it va g’isht ishlab chiqarish uchun yuqori sifatli 
loylar tayyorlash mumkin.