Individual rivojlanish biologiyasi fani zigota hosil bo’lishidan organizmning tabiiy o’limigacha bo’lgan davrining umumiy qonuniyatlarini o’rganadi



Download 2,45 Mb.
bet11/138
Sana02.02.2023
Hajmi2,45 Mb.
#906724
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   138
Bog'liq
portal.guldu.uz-Individual rivojlanish biologiyasi

Hujayra ichidagi regenerasiya. Hujayra ichida ham regenerasiya jarayoni sodir bo’ladi. D. S. Sarkisov (1978) hujayra ichida sodir bo’ladigan regenerasiya jarayonning 3 ta turini farqlaydi: molekulyar, organoid ichida, organoid.
Hozirgi vaqtda DNK reperasiyashiing qonuniyatlari o’zganilmoqda. Bu jarayonda fermentlar ishirok etishi aniqlandi. DNK ning zararlangan qismining tiklanishida va yangi nukleotidlarning birikishida ko’plab fermentlar qatnashadi. Bu fermentlar hujayraning normal hayot kechirishi va gen injeneriyasida ham ishtirok etadi.
Hujayra organoidlarida ham ba’zi o’zgirishlar kuzatiladi. Jumladan, B. P. Tokin fikricha (1974), "yadro va yadrocha hajmi kichiklashadi, tuzilishi murakkablashadi, erkin ribosoma-endoplazmatik to’r kompleksining soni, organoidlar membranasining hajmi o’zgaradi. Mitoxondriyalar soni ortadi, fermentlar faolligi oshadi, Golji apparati murakkablashadi, endoplazmatik to’r soni va uzunligi ortadi".
Regenerasiya va ontogenez. Qari organizmda regenerasiya qobiliyati juda pasayib ketadi. Chunki har xil biologik jarayonlar: nerv sistemasi, uchki-sekresiya bezlari faoliyati, nafas olish, qon aylanisli va boshqalar pasayib ketgan bo’ladi. Bundan tashqari, qari organizmda har xil distrofik jarayonlar kuchayib, reparativ regenerasiya surati pasayadi.
M. A. Vorosova (1944) kuzatishicha, bir yillik tritonning oyoqlari 1,5-2,5 oyda tiklansa, 6-10 yoshli tritonda oyoqning faqat kesilgan jarohati bitadi, xolos. Qari sut emizuvchilarda va odamlarda jarohatning bitishi va boshqa regeneratsiya jarayonlarining sekinlik bilan borishi, jinsiy ko’payadigan hayvonlarning hammasiga xos bo’lgan xususiyatdir. Bu holat hatto sodda hayvonlarda ham uchraydi. Ularning bo’linishi, ontogenezining tamom bo’lganligini bildiradi. Infuzoriyalarni bo’raklarga ajratganda, yosh individda regenerasiya kuzatiladi, qari organizmda yadro rekonstruksiyaga uchrab, ontogenezi cho’ziladi.
Umuman, regenerasiya jarayoni hamma organizmlarda ma’lum bir sxema asosida bormaydi. Bo’linishga tayyorlanayotgan qari planariya xuddi shunday yosh planariyaga nisbatan tez regenerasiyaga uchraydi. Ammo jinsiy ko’payadigan qari planariya xuddi shunday yosh planariyaga nisbatan sekintik bilan regenerasiyaga uchraydi.

Download 2,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish