Individual rivojlanish biologiyasi fani zigota hosil bo’lishidan organizmning tabiiy o’limigacha bo’lgan davrining umumiy qonuniyatlarini o’rganadi


Jinsiy ko’payishning morfo-fiziologik asoslari



Download 2,45 Mb.
bet8/138
Sana02.02.2023
Hajmi2,45 Mb.
#906724
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   138
Bog'liq
portal.guldu.uz-Individual rivojlanish biologiyasi

Jinsiy ko’payishning morfo-fiziologik asoslari. Jinsiy ko’payish hayvonot dunyosida turli-tuman yollar bilan amalga oshadi.
Ba’zi hayvonlarning ko’payish ikkilamchi hodisa hisoblanadi.Jinssiz ko’payish organizmning normal rivojlanishining buzilishi hisoblanadi. Jinsiy ko’payishda boshlang’ich hujayra gametalarning qo’shilib zigota hosil qilishi, jinsiy ko’payishda esa, somatik hujayra boshlang’ich hujayra hisoblanadi. jinsiy ko’payish jarayonlariga maydalanish, blastula, gastrulyasiya termintarini qo’llab bo’lmaydi, embrion varaqlari tushunchasmi ham hamma vaqt qo’llab bo’lmaydi. Jinsiy ko’payishda filogenetik belgilar takrorlanmaydi.
Jinsiy ko’payishda butun organizmning, yoki uning ma’lum qismining dezintegrasiyasi kuzatiladi. Jumladan, tashqi omillar ta’sir etmasdan paratomiyada bo’linish zonasi paydo bo’ladi. Bu zonadagi hujayralarnnig hammasida (teri, ichak) dastlab nekroz paydo bo’ladi. P, P. Ivanov 1903 yilda kam tuklilarda bu jarayonni o’zganib, normal fiziologik jarayonning vaqtincha buzilib, hujayralaming qayta integrasiyasi sodir bo’ladi, degan xulosaga keldi. Kurtaklanishda ham xuddi shunday jarayon sodir bo’ladi. B. P. Tokin (1959) bunda ovqatlanish tufayli morfo-fiziologik jarayonlar buziladi, deb tushuntiradi. O. M. Ivanova-Kazas (1970,1976) ham jinsiy ko’payish sabablarini tahlil qilgan.
Jinsiy ko’payishning blastogenez, ya’ni blastomerlardan hosil bo’ladigan organizm, blastozoid, ya’ni blastomertardan rivojlanadigan hayvon, deb atalishi ham mumkin. Bitta, yoki bir necha somatik hujayradan yangi organizm paydo bo’lishi, somatik embriogenez ham deb ataladi. Somatik embriogenezda dastlabki individual xususiyatlar (piyoz, kurtak) yo’qoladi, simmetrik holat buziladi.
Somatik embriogenezda yangi organizm somatik hujayralardan, to’qimaning ma’lum qismidan, organdan, lichinkaning yoki embrioning ma’lum qismidan hosil bo’ladi (7-8-rasmlar).
Bitta hujayra, to’qima yoki organizmmng jinsiy (bo’linish) yo’li bilan ko’payishi natijada hosil qilingan individlar yig’indisi, klon deb ataladi. Klon grekcha elon - novda degan ma’noni bildiradi.
Klon mikroorganizmlarda, o’simlik va hayvonlarda ko’proq hosil (mahsulot) olish uchun gen, yoki hujayra inleneriyasi usuli bilan hosil qilinadi.
Tuban o’simlik va hayvonlarda urug’lanmasdan ko’payish hodisasi., agam deb ataladi. Agam hodisasi umurtqali hayvonlarda, jumladan, kavkaz kaltakesagida ham uchraydi. Agam grekcha "a" - yo’q, "gamos" - qo’shilish degan mal noni bildiradi.
Xulosa qilib aytganda, jinsiy ko’payish murakkab jarayon bo’lib, hali uning o’rganilmagan xususiyatlari ko’p.



Download 2,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish