Individual loyiha

Iqtisodiy faol bo`lmagan aholi - aholining ishchi kuchi tarkibiga kirmaydigan qismidir. Iqtisodiy faol bo`lmagan aholi quydagi toifalardan iborat:

• 
  ishlab chiqarishdan ajratilgan holda ta’lim olayotgan hamda ish xaqiga yoki mehnat daromadiga ega bo’lmagan o’quvchilar va talabalar;
  
• 
  uy bekalari hamda bolalarni parvarish qilish bilan band bo’lgan ishlamayotgan ayollar;
  
• 
  ko’char va ko’chmas mulkdan daromad olayotgan ishlamayotgan shaxslar;
  
• 
  ixtiyoriy ravishda mehnat bilan band bo`lmagan shaxslar.
  

Demak, Iqtisodiy faol bo’lmagan aholi – iqtisodiy faol aholi tarkibiga kirmaydigan mehnat yoshidagi mehnatga qobiliyatli aholi.

Mehnat resurslarning almashuv koeffitsentilari
Potensial almashuv koeffitsenti
Nafaqa yoshdagilar bo`yicha yuklama koeffitsenti
Umumiy yuklama koeffitsenti

O‘zbekiston Respublikasi bo‘yicha 2018 yil ma`lumotlari:

• 
  Jami mehnat resurslar soni 18829,6
  
• 
  Iqtisodiy faol aholi soni 14641,7
  
• 
  Iqtisodiy nofaol aholi soni 4187,9
  
• 
  Iqtisodiyotda band bo‘lganlar 13273,1
  
• 
  ishga joylashtirishga muhtoj mehnat bilan band bo'lmagan aholi (ishsizlar soni) 1368,6
  
• 
  Mehnatga layoqatli yoshdagilar 19791,7
  
• 
  Mehnatga layoqatli yoshdan kichiklar 10097,9
  
• 
  Mehnatga layoqatli yoshdan kattalar 3365,9
  
• 
  mehnatga layoqatli yoshdan kichik va katta yoshdagi ishlovchilar 117,5
  
• 
  mehnatga layoqatli yoshdagi mehnatga layoqatli aholi 18712,1
  

Kоrхоnа hоdimlаrining tаrkibi:

• 
  dоimiy hоdimlаr
  
• 
  vаqtinchаlik hоdimlаr
  
• 
  mаvsumiy hоdimlаr
  
• 
  o'rindоshlik bo'yichа ishlоvchilаr
  

Xodimlarni ishga qabul qilish– hisobot davrida ishga qabul qilinganlar soni (N q, q,) ni shu davrdagi xodimlarni o’rtacha ro’yxatdagi soniga nisbati bilan aniqlanadi:

Xodimlarni ishdan bo’shatilishi koeffitsenti – hisobot davrida ishdan bo’shaganlarni sonini xodimlarning shu davrdagi ro’yxatdagi o’rtacha soniga nisbati bilan hisoblanadi:

Ishchi kuchini almashuvi koeffitsenti – ishga qabul qilinganlarni bo’shaganlarga nisbati bilan hisoblanadi:

Xodimlarning umumiy harakati (aylanishi) koeffitsenti – ishga qabul qilinganlar va chiqarilgan xodimlar farqini ro’yxatdagi ishlovchilarni o’rtacha soniga nisbati bilan aniqlanadi:

Kadrlarni (personalni) qo’nimsizligi koeffitsenti– hisobot davrida o’z hohshiga ko’ra va mehnat intizomini buzgani uchun ishdan bo’shaganlarni soni ni shu davrdagi xodimlarning ro’yxatdagi o’rtacha soniga nisbati bilan aniqlanadi (buni teskari ko’rsatkich, ya’ni qo’nimlik ko’rsatkichi ham mavjud):

Ish vаqti fоndlаri :

• 
  kаlеndаr ish vаqti fоndi
  
• 
  tаbеl ish vаqti fоndi
  
• 
  mаksimаl imkоniyatli ish vаqti fоndi
  

Kalendar fond(KF) = ishga kelganlar + ishga kelmaganlar +bekor turib qolganlar

Tabel fondi(T.F.) =KF-bayram va dam olish kunlar

Maksimal imkoniyatli fond- T.F-navbatdagi ta’til kunlarini

Mehnat unumdorligining individual indeksi quyidagicha aniqlanadi:

Bir xil turdagi mahsulot ishlab chiqaradigan korxonalar guruhi bo’yicha mehnat unumdorligining umumiy indeksi quyidagicha hisoblanadi:

Har xil turdagi mahsulot ishlab chiqargan mehnat unumdorligi umumiy indeksi quydagicha aniqlanadi:

Bandlik

Bandlik yoki aholini ish bilan taʼminlash — mehnatga layoqatli aholining ijtimoiy foydali mehnat bilan mashgʻul boʻlishi; fuqarolarning shaxsiy va ijtimoiy ehtiyojlarini qondirish bilan bogʻliq boʻlgan va qonunlarga zid kelmaydigan, mehnat daromadi beradigan faoliyati. Bandlik xodimni ijtimoiy mehnat taqsimotiga asoslangan aniq mehnat kooperatsiyasiga jalb etish boʻyicha kishilararo munosabatlarni ifoda etadi.

Bandlik turli mulkchilik shakllaridagi korxonalar, tashkilotlar va muassasalarda yollanib ishlash bilan cheklanmay, ayni paytda tadbirkorlikni, oʻzini ish bilan mustaqil taʼminlash (oʻzicha bandlik)ni, shaxsiy tomorqa xoʻjaligidagi ishni, uy xoʻjaligida band boʻlish va bolalarni tarbiyalash bilan shugʻullanish, davlat va jamoat vazifalarini bajarishni, oʻrta maxsus va oliy oʻquv yurtlarida kunduzgi oʻqishni ham oʻz ichiga oladi.