Impressionizm

---

Impressionizm

Impressionizm (frans. impression —

taassurot) — sanʼatda 19-asr oxiri — 20-

asr boshlarida hukm surgan yoʻnalish. I.

vakillari mavjud borliqni harakatda,

oʻzgarishda tabiiyroq tasvirlashga, oʻz

laxzalik taassurotlarini ifodalashga intilib,

tasvirning jonli, haqqoniyligiga erishgan.

Voqelikning tabiiyligi, inson va muhit

birligida uning doimiy oʻzgaruvchanligi

ifoda etildi.

---

Dastlab 1860-yillarda fransuz

rangtasvirida vujudga kelgan. E. Mane, K.

Mone, O. Renuar hayotdan olgan bevo-

sita jonli taassurotlarini tasodifiy harakat,

favqulodda holatlar ifodasida namoyon

etdilar. Manzara, portret, koʻp shaklli

kompozitsiyalarda ras-somlar tomonidan

dastlabki taassurotlar kuchi va sofligi,

betakror xususiyatlari mayda detallariga

beril-masdan tasvirlandi. Impressionistlar

ilk bor zamonaviy shahar hayotining

serqirra koʻrinishlarini yaratib, asarlarida

shahar manzarasi va undagi odamlar

qiyofasida uning oʻziga xosligini aks

ettirdilar. K. Mone, E. Dega, K. Pissarro, A.

Sisley kabi manzara ustalari oʻz asarlarini

ochiq havoda ishlab quyosh nuri jilosini,

---

tabiatning rang-barang boʻyoklari boy

maj-muasini yorqin aks ettirdilar, plener

ularning asarlaridagi kundalik ohan-

glarga quyosh nuri bilan toʻyingan, bay-

ramona kayfiyat baxsh etgan.

Yetuk I. asarlari yorqinligi va hayotiyligi

bilan ajralib turadi. I. xususiyatlari

neoimpressionizm va

postimpressionizmda taraqqiy etdi.

Amerikada J. Uistler, Germaniyada M.

Liberman, L. Korint, Rossiyada K. A.

Korovin, I. E. Grabar va b. ijodi I. rivojiga

hissa boʻlib qoʻshildi. 1880— 1910

yillarda I. koʻp rassomlar ijodiga sezilarli

taʼsir koʻrsatgan. Bu vo-qelikni yangi

tomonlarini oʻzlashtirishda, plener

---

usullarini egallashda namoyon boʻldi. I.

qoidalari haykaltaroshlikda turli darajada

oʻz aksini topdi. Haykaltaroshlardan

fransuz O. Roden, italiyalik M. Rosso, rus

P. P. Trubetskiy, A. Golubkina va b. oʻz

asarlarida harakatni, harakat paytida

shakl oʻzgarishlarini ifoda etdilar.

Impressionist rassomlar ijodi oʻzbek

rangtasvir sanʼati rivojida ham oʻz

ifodasini topdi. Oʻzbekistonlik rassomlar

L. Bure, O. Tatevosyan, P. Benkov, 3.

Kovalevskaya, A. Mirsoa-tov va b. ijodida

shu taʼsir seziladi.

Musiqada — I. Fransiya kompozitorlari

ijodida 1880—90 yillarda paydo boʻlgan

(K. Debyussi, keyinchalik M. Ravel, P.

---

Dyuka va b.). 20-asr boshidan

Yevropaning boshqa mamlakatlarida

ham tarqalgan (Ispaniyada M. de Falya,

Italiyada O. Respigi, A. Kazel-la, Polshada

K. Shimanovskiy va b.). Musikiy I.ga

tabiat manzaralari, tash-qi dunyo

hodisalarini kuzatish jarayo-nida yuzaga

kelgan his-tuygʻularni, no-zik ruhiy

holatlarni aks ettirish xosdir. Asarlar

tembr va garmoniyaning rang-barangligi,

shakl rivojining erkinligi, ritmikasining

beqarorligi bilan ajralib turadi.

Adabiyotda — I.ning bir necha us -lubiy

yoʻnalishlari kuzatiladi. "Psixologik I."

yoʻnalishida yaratilgan asarlar, ayniqsa,

mashhur. Garchi bu yoʻnalishning

---

asoschilari aka-uka Gonkurlar

hisoblansada, yangicha shakldagi ruxiy

taxlillarga boy asarlarni K. Gamsun, T.

Mann, S. Sveyg , ayniq-sa, M. Prust

ijodida koʻplab uchratish mumkin.

20-asr oʻrtalariga kelib I. uslub sifatida

oʻz umrini tugatgan boʻlsada, turli

mamlakatlar ijodkorlari orasida bu

yoʻnalishda asarlar yaratayetgan yoxud

ijodiy evolyusiyasining muayyan

bosqichida unga ergashgan yozuvchilar

topiladi. Xususan, oʻzbek adiblaridan X.

Doʻstmuhammad ("Koʻz qorachigʻidagi

uy", "Jajman" va b.), N. Eshonqul

("Maymun yetaklagan odam" va b.)

ijodida shu yoʻnalishning taʼsiri seziladi.

[1]

---

  Soʻnggi tahrir 3 oylar avval PlanespotterA320 tomonidan amalga oshirildi  

1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-

yil

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin.

Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/index

.php?

title=Impressionizm&oldid=2162956

" dan olindi

Manbalar

---

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).