3-боб. Товарнинг божхона қийматини 2-усул бўйича аниқлаш 24. Кодекснинг 309-моддасига асосан, айнан бир хил товар деганда қуйидаги жиҳатлари бўйича баҳоланаётган товар билан бир хил бўлиши шарт:
физик хусусиятлари;
сифати ва бозордаги қадри;
ишлаб чиқарувчи мамлакат;
ишлаб чиқарувчи корхона (завод, фабрика ва ҳ.к.).
25. Агар айнан бир хил товар божхона ҳудудига:
баҳоланаётган товар олиб кирилгунига қадар тўқсон календарь
кун ичида олиб кирилган бўлса;
тахминан ўша миқдорда ва (ёки) ўша тижорат шартларида олиб кирилган бўлса.
Агар товарни ўша миқдорда ва ўша тижорат шартларида божхона ҳудудига олиб кириш ҳоллари мавжуд бўлмаса, бошқача миқдорда ва бошқа тижорат шартларида олиб кирилган айнан бир хил товарнинг ушбу фарқлар ҳисобга олиниб битимнинг нархига тузатишлар киритилган ҳолдаги қийматидан фойдаланиш мумкин; база сифатида олинаётган товар қиймати 1-усулда аниқланган бўлса айнан бир хил товар юзасидан тузилган битимнинг қиймати баҳоланаётган товарнинг божхона қийматини аниқлаш учун асос сифатида қабул қилинади.
26. 2-усулни қўллашда авваламбор, декларант ёки божхона брокери юқоридаги шартларга тўғри келадиган айнан бир хил бўлган товарнинг қийматлари тўғрисидаги тасдиқловчи ҳужжатларни тақдим этилишига алоҳида эътибор қаратилиши лозим.
27. Божхона қийматини аниқлашнинг 2-усули Божхона қиймати декларациясини тўлдириш тартиби тўғрисидаги йўриқноманинг (рўйхат рақами 2868, 2017 йил 14 март) 3-иловаси 2-бандида назарда тутилган ҳужжат ва маълумотлар асосида тасдиқланган бўлиши керак.
Маълум қилинган божхона қийматини тасдиқлаш учун БҚД-2 шакли билан қуйидаги ҳужжатлар тақдим этилганлиги божхона расмийлаштирувини амалга ошираётган божхона ходими томонидан текширилиши лозим. Хусусан:
а) мажбурий тартибда божхона органи томонидан қабул қилинган
ва божхона қиймати 1-усул бўйича аниқланган ҳолда чиқарилган айнан
бир хил товарларга тегишли бўлган божхона декларацияси;
б) қийматга тузатишлар киритиш амалга оширилиши лозим бўлган ҳолларда:
ташқи савдо контракти (шартномаси, келишуви) ва унга қўшимча келишувлар;
ҳисобварақ-фактура (инвойс);
товарни Ўзбекистон Республикаси божхона ҳудудига олиб кириладиган жойга етказиб берилгунга қадар қилинадиган харажатларни тасдиқловчи ҳужжат ва маълумотлар.
28. Агар декларант ёки божхона брокери БҚД-2 шаклида маълум қилинаётган қиймат тўғрисидаги тасдиқловчи ҳужжатларни тақдим
эта олмаса, у ҳолда 2-усул билан божхона қийматини аниқлаш мумкин эмас деб эътироф этилади.
29. Товарнинг божхона қийматини 2-усул асосида аниқлашда ЯААТ ЭБРда БЮДни қуйидаги асосий мезонлар бўйича текшириб чиқади:
БЮДнинг 44-графасида қўлланилаётган божхона қиймати усулининг рақами мавжудлиги (тартиб рақами 904, ҳужжат коди “МЕТОД”);
Бунда БЮДнинг 44-графасида 2-усул деб кўрсатилиши шарт ва 6.2-усул
деб кўрсатилишига йўл қўйилмайди. БҚДнинг ҳам шу усулга мос шакли тўлдирилиши керак. БҚД-2 шаклининг 8-графаси ва БЮДнинг 44-графасида асос қилиб олинаётган импорт БЮДнинг рўйхат рақами (тартиб рақами 805), ҳужжат коди “ИмГТД” “ХХХХХ/ХХ.ХХ.ХХХХ/ХХХХХХХ” форматда ўрсатилиши;
БҚД-2 шаклининг 8-графаси ва БЮДнинг 44-графасида кўрсатилган асос сифатида олинаётган БЮДнинг рўйхат рақами бир хил бўлиши шарт. асос қилиб олинаётган БЮДнинг мавжудлиги (рўйхатга олинган расмийлаштирилган мақомда бўлиши);
асос қилиб олинаётган БЮДдаги товарнинг қиймати 1-усул билан аниқланганлиги;
Асос қилиб олинаётган БЮД 44-графасида “904” рақами остида божхона қийматини аниқлашнинг 1-усули кўрсатилганлигини текширади.
асос қилиб олинаётган БЮДда кўрсатилган товар баҳоланаётган товар олиб кирилгунига қадар тўқсон календарь кун ичида олиб кирилган бўлиши;
Баҳоланаётган товарнинг БЮД билан асос сифатида фойдаланилаётган БЮДнинг С-графаларининг 2-сатрида қайд этилган товарлар божхона чегарасини кесиб ўтган куни саналари ўзаро солиштирилади.
БЮДнинг 15-графаси – жўнатувчи мамлакат.
БЮДнинг 15-графаси билан асос қилиб олинаётган БЮД 15-графаси ўзаро солиштирилади.
Юқоридаги кўрсатиб ўтилган мезонларнинг талабларига мос келмаган ҳолларда, ЯААТ ЭБР БЮДни рўйхатга олмайди. БЮД айнан нима сабабдан рўйхатга олинмаганлигини ўрганиш ЯААТ ЭБРда “қайтарилган” мақомига ўтказилган БЮДларни қидириш орқали амалга оширилади.
Бундан ташқари, божхона расмийлаштирувини амалга ошираётган божхона ходими томонидан асос қилиб олинаётган БЮД билан қуйидаги графаларнинг бир хиллиги мустақил равишда текшириб чиқилади:
асос қилиб олинаётган БЮДдаги товарнинг миқдори баҳоланаётган товарнинг миқдоридан кескин фарқ қилмаслиги.
Товарнинг оғирлиги килограмм миқдорида ўлчанса 38-графадаги товарнинг вазни асосида ёки қўшимча ўлчов бирлигида ўлчанса 31-графанинг пастки ўнг бурчагида кўрсатилган миқдор билан солиштиради. Бунда фарқ 50 %дан кўп бўлмаслиги лозим; баҳоланаётган товар бир бирлигининг божхона қиймати миқдори асос қилиб олинаётган БЮДда кўрсатилган товар бир бирлигининг божхона қиймати миқдори билан мувофиқ бўлиши;
БЮДнинг 33-графаси – товарнинг ТИФ ТНга мувофиқ ўнта рақамли коди;
БЮДнинг 34-графаси – келиб чиқиш мамлакати (ишлаб чиқарувчи мамлакат);
жўнатиш/етказиб бериш вақтидаги транспорт воситаси тури;
БЮДнинг 41-графаси – ўлчов бирлиги.
БЮДнинг 31-графаси – товарларнинг тавсифлари;
Товарларнинг тавсифлари (характеристикаси) деганда, хар жихатдан
бир хил бўлган, товар номи (савдо, тижорат ёки бошқа анъанавий номи), товар белгилари, маркалари, моделлари, артикуллари, навлари, стандартлари ва бошқа техник ва тижорат тавсифлари (давлат стандартлари, техник регламентлар ҳамда стандартлар ва ҳ.к.), ўлчамлари, ҳажми, двигатель ҳажми (транспорт воситалари учун) ва ҳ.к. БЮДнинг 43-графаси – товарнинг олиб кириш мақсади.
Бунда, БЮДни расмийлаштириш вақтида божхона расмийлаштирувини амалга ошираётган божхона ходими мазкур графалардаги маълумотларга эътибор қаратиши лозим ва номувофиқлар аниқланмаган тақдирда, божхона расмийлаштирувини амалга оширади.
