Immunitet haqida tushuncha va uning turlari 1-davolash 214-guruh talabasi Sharipov Javohir

Organizmdagi turli xil hujayralar (leykotsitlar, qon tomirlanv,endoteliy hujayralari) fagotsitar faollikka ega. Bunday faollik harakatchan pohmorf yadroli leykotsitlarda, qondagi monotsitlar va makrofag to’qimalarda, suyak ko'migida namoyon bo'ladi. Barcha bitta yadroli fagotsit hujayralar monokular fagotsit sistemasiga kiritildi.

• Organizmdagi turli xil hujayralar (leykotsitlar, qon tomirlanv,endoteliy hujayralari) fagotsitar faollikka ega. Bunday faollik harakatchan pohmorf yadroli leykotsitlarda, qondagi monotsitlar va makrofag to’qimalarda, suyak ko'migida namoyon bo'ladi. Barcha bitta yadroli fagotsit hujayralar monokular fagotsit sistemasiga kiritildi.
• Fagotsitoz hujayra lizosomalarida 25 dan ortiq gidrolitik fermentlar va oqsillar mavjud. Ular antibakterial xususiyatga ega.
• Fagotsitoz bosqichlari
• 1-bosqich. Yaqinlashish bosqichi. Fagotsit obyektiga (begona moddaga) oxirgi kimyoviy ta'sirot hisobiga yaqinlashadi. Bunda harakat musbat xemotaksis deb ataladi.
• 2-bosqich- yopishish bosqichi mikroorganizmlar fagotsitga yopishadi.
• 3-bosqich.Yutish bosqichi. Mikroorganizmlar hujayrasi begona moddalarni yutadi, fagosomalarni hosil qiladi
• 4-bosqich. Nobud bo'lisfi bosqichi. Fagolizosomalar hosil bo'lishi ,fermentlar va bakteriotsid oqsillar ularga tushishi natijasida qo'zg'afuvchilar nobud bo'iadi va hazm qilinadi

Mikroorganizmlaning nobud bo’lishi bilan tugallanadigan jarayon tugallangan fagasitoz deyiladi.Lekin ayrim mikroorganizmlar fagosit ichida nobud bo'lmaydi, balki ular bo'linib ko'payadi . Bularga gonokokklar, sil mikobakteriyalari, brutsellalar kiradi. Bunday jarayon tugallanmagan fegotsitoz deyiladi. Fagotsitoz ning faolligi organizmning u yoki bu qo'zg'atuvchiga irnaslik darajasi bilan aniqlanadi. Ayrim kasalliklarda fagotsitoz asosiy omil, boshqa kasalliklarda esa yordamchi bo'lib hisoblanadi,barcha hollarda hujayraning fagotsitoz xossasi yo'qligi kasallikning kechishi va oqibatini keskin yomonlashtiradi. Infeksion jarayonning rivojlanishi va immunitetning shakllanishi hujayraning qo'zg'atuvchiga birlamchi sezuvchanligiga bog'liq. Tug'ma turi bir turdagi hayvon hujayrasining boshqa patogen mikroorga-nizmlarga sezuvchanligi yo'qolishidir. Bu hodisaning mexanizmi to'liq o'rganilmagan. Ma'lumki, hujayra reaktivligi turli xil omillar ta'siriga (fizikaviy, kimyoviy, biologik) va yoshga qarab o'zgaradi.

• Mikroorganizmlaning nobud bo’lishi bilan tugallanadigan jarayon tugallangan fagasitoz deyiladi.Lekin ayrim mikroorganizmlar fagosit ichida nobud bo'lmaydi, balki ular bo'linib ko'payadi . Bularga gonokokklar, sil mikobakteriyalari, brutsellalar kiradi. Bunday jarayon tugallanmagan fegotsitoz deyiladi. Fagotsitoz ning faolligi organizmning u yoki bu qo'zg'atuvchiga irnaslik darajasi bilan aniqlanadi. Ayrim kasalliklarda fagotsitoz asosiy omil, boshqa kasalliklarda esa yordamchi bo'lib hisoblanadi,barcha hollarda hujayraning fagotsitoz xossasi yo'qligi kasallikning kechishi va oqibatini keskin yomonlashtiradi. Infeksion jarayonning rivojlanishi va immunitetning shakllanishi hujayraning qo'zg'atuvchiga birlamchi sezuvchanligiga bog'liq. Tug'ma turi bir turdagi hayvon hujayrasining boshqa patogen mikroorga-nizmlarga sezuvchanligi yo'qolishidir. Bu hodisaning mexanizmi to'liq o'rganilmagan. Ma'lumki, hujayra reaktivligi turli xil omillar ta'siriga (fizikaviy, kimyoviy, biologik) va yoshga qarab o'zgaradi.
• Nospetsifik himoyaning gumoral omillari Fagotsitlardan tashqari, qonda eruvchi nospetsifik moddalar ham mavjud, ular mikroorganizmlarga o'ldiruvchi ta'sir ko'rsatadi. Ularga komplement properdin, B-lizinlar, X-lizinlar, eritrin leykinlar, plakinlar, lizotsim va boshqalar kiradi.