Imloviy me’yor bo`yicha mashqlar

Leksik me’yor bo`yicha mashqlar

1. 
   Quyidagi namuna asosida sinonim, omonim va antonimlar ustida o„zingiz topgan so„zlar bilan mashq o„tkazing.
   

So„zlar	Ularning sinonimlari
Shodlik	Quvonch, sevinch, xursandchilik, xurram
Begona
Abadiy
Ayyor
Aloqador
Vaqt
Yorug„
Zarar
Lavozim
Xabardor
Rivojlanish

So„zlar	Ularning omonimlari
Ot	Chiqaribsan yomon ot, xon berdi noiloj ot.
O„ch
Bas
Burun
Dam
Yoz
Tom
Tuman
Chek
Shart

So„zlar		Ularning antonimlari
Oq	qora
Ayovsiz
Begona
Chaqqon
Umumiy
Jadal
Xiyonatkor
Saranjom

2. 
   “Zumrad va Qimmat” ertagida uchraydigan quyidagi so„zlarning sinonimlarini topib yozing.
   

Asarda ishlatilgan so„zlar	Ularning sinonimlari
Erkalar
Aqlli
Injiq
To„polon
Ozor berar
Sevinib
Do„mbog„im

3. 
   Gaplardagi paronimlarga e‟tibor qarating va xatolarni to„g„rilab ko„chiring.
   

1. Sheylok oddiyina qasoskor emas, balki har qanday xudbinlik uning uchun yod bo„lgan, millatining boshiga tushgan barcha kulfatlar uchun o„ch olishni o„z hayotining mazmuniga aylantirgan qasoskordir. 2. Sudning hal qiluv qaroriga ko„ra fermer xo„jaligi foydasiga asosiy qars va penya, jami 73 million so„m undirildi. 3. Hamyonning ichidan bir dasta pul va uch bora qayt qilingan chek chiqdi. 4. U xolda ma‟muriyat bu ma‟lumotlarni aniqlash choralarini ko„radi. 5. Tashkilotlarni davlat ro„yxatidan o„tkazish uchun undiriladigan davlat boji miqdori 5 baravarga, ularning ramzlarini davlat ro„yxatidan o`tkazish uchun yig„inlar miqdori 2,5 baravarga kamaytirildi. 6. Mahallalarda kam ta’mirlangan oilalarga moddiy yordam berilyapti.

4. 
   Ko„p va kam ishlatiluvchi variantlarni aniqlang.
   

Do„st, o„rtoq, oshna, jo„ra, ulfat, dugona, birodar; sabab, bahona, bois, vaj; ahd, va‟da lafz; xasis, ziqna, qizg„anchiq, mumsik; baland, novcha, daroz, naynov; dushman, g„anim, yov; ezma, mahmadona, bijildoq, gapdon.

5. 
   So„zlarni neytral, kitobiy, og„zaki so„zlar guruhlariga ajrating.
   

Chiroyli, go„zal, zebo, ketvorgan; yolg„onchi, kazzob, aldoqchi; chidam, sabr, to„zim, matonat; loyiq, monand, munosib, bop; yemoq, tanovul qilmoq, oshamoq, iste‟mol qilmoq; jahl, qahr, g„azab, achchiq, zarda; suhbatlashmoq, hangomalashmoq, fikrlashmoq; ozgina, kamgina, jichcha, qittay, andak.

6. 
   Noo„rin qo„llangan so„zlarni aniqlang.
   
   1. 
      Orttirilgan sarmoyasini bir oyda chaynab, yana avvaliga qaytdi (M.M.Do„st
      

“Lolazor”).

2. 
   Jo„raqulov yomon yaxshi odam-u, ammo qiziqroqda, - dedi (Mirmuhsin “Ildizlar va yaproqlar”).
   

So`z va termin qo`llash me’yorlari bo`yicha mashqlar

1. 
   Quyidаgi so`z vа tеrminlаr ishtirokida gaplar tuzing.
   

Dаvlаt, mustаqil dаvlаt, mustаqillik, dаvlаtchilik, qоnun, fаrmоn, fаrmоyish, qаrоr, buyruq, dаvlаt bаyrоg`i, dаvlаt gеrbi, dаvlаt mаdhiyasi, dаvlаt chеgаrаsi, dаvlаt tili, ichki siyosаt, tаshqi siyosаt, millаt, elаt, urf-оdаtlаr, аn’аnаlаr, fuqаrоlik jаmiyati, dеmоkrаtik jаmiyat, milliy g`оya, mа’nаviyat, mа’rifаt, milliy mаfkurа, umuminsоniy vа milliy qаdriyatlаr, milliy istiqlоl g`оyasi, tаrixiy vа mаdаniy mеrоs, jаhоn sivilizаtsiyasi, Birlаshgаn Millаtlаr Tаshkilоti, Mustаqillik kuni.

2. 
   Quyidа bеrilgаn xаlqаrо tеrminlаrning lug`аviy mа‟nоlаrini yozing.
   

Suvеrеnitеt, dеmоkrаtiya, sеnаt, sеnаtоr, prеzidеnt, kоnstitutsiya,pаrlаmеnt, spikеr, оmbudsmаn, dеputаt, sivilizаtsiya, ekоlоgiya.

3. 
   Quyidаgi so`z vа tеrminlаr ishtirokida gaplar tuzing.
   

Аxbоrоt, аxbоrоt tеxnоlоgiyalаri, tаhlil, xulоsа, nаzаriya, аmаliyot,dаlil, isbоt, fаn-tеxnikа inqilоbi, qiyoslаsh, dаsturlаshtirish, tizimlаshtirish, аxbоrоtlаshtirilgаn аxbоrоt tizimlаri, huquqiy аxbоrоt, jаhоn аxbоrоt mаydоni, yagоnа huquqiy аxbоrоt mаydоni, аxbоrоt xаvfsizligi, ilmiy kаshfiyot, ilmiy yangilik, аvtоmаtlаshtirilgаn bоshqаruv tizimlаri, elеktrоn hisоblаsh mаshinаsi.

4. 
   Quyidаgi so`z vа tеrminlаrgа izоhlаr yozing.
   

Kоnstitusiya, prеаmbulа, rеfеrеndum, siyosiy pаrtiyalаr, xususiy mulk, Оmbudsmаn, sеnzurа, o`zini o`zi bоshqаrish оrgаnlаri, ijrо etuvchi hоkimiyat, pаrlаmеnt.

5. 
   Quyidаgi so`zlаrning lug`аviy mа‟nоlаrini izоhlаng.
   

Prоkurоr, sudya, аdvоkаt, yurisprudеnsiya, sаnksiya, аmnistiya, diplоmаt, prоtеst, ekspеrt, ekspеrimеnt.

6. 
   Quyidagi gaplardagi yuridik terminlarni aniqlang.
   

1. Qonunga muvofiq korrupsiyaga oid huquqbuzarliklarni aniqlash, ularga chek qo„yish, javobgarlikning muqarrarligini ta‟minlashga oid me‟yorlar belgilangan. 2. Sudyalar oliy kengashi Sudyalar hamjamiyati organi sifatida sud hokimiyatining mustaqilligi haqidagi konstitutsiyaviy prinsipga rioya etilishini ta‟minlashga ko„maklashadi. 3. Qonun ustuvorligi ta‟minlangan mamlakatimizda inson manfaatlari eng oliy qadriyat sanaladi. 4. Yoshlarga oid davlat siyosatining ustuvor yo„nalishlaridan biri ularning huquqiy ongi va huquqiy madaniyatini yuksaltirishdir.

7. 
   Quyidagi yuridik terminlar ishtirokida gap tuzing.
   

Odam savdosi, qonun ustuvorligi, Senat, sud-huquq tizimi, prezident, fuqarolik, huquqbuzarlik, sud amaliyoti, inson manfaatlari, deputat, kansler, demokratiya, parlament, davlat siyosati, farmon, tahdid, respublika.

8. 
   Quyidagi terminlardan xalqaro va milliylarini alohida ustunlarga ajratib yozing.
   

Tarafkashlik, ayblanuvchi, prokuror, advokat, dalil, vakolat, daxlsizlik, yurisprudensiya, agressiya, talonchilik, impichment, burch, kafolat, preambula, konstitutsiya, senzura, ombudsman, tazyiq, jamiyat, mansabdor shaxs, mulkdor, mafkura, javobgarlik, tintuv, da‟vogar, kassatsiya, yollanish, spiker, tergovchi, hukm, genotsid, senator.