Imlo tamoyillari taraqqiyoti


-mavzu: SO‘ZLARNI QO‘SHIB YOZISH, AJRATIB YOZISH VA CHIZIQCHA BILAN YOZISH QOIDALARI



Download 345 Kb.
bet11/33
Sana22.07.2022
Hajmi345 Kb.
#840002
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   33
Bog'liq
IMLO TAMOYILLARI TARAQQIYOTI

6-mavzu: SO‘ZLARNI QO‘SHIB YOZISH, AJRATIB YOZISH VA CHIZIQCHA BILAN YOZISH QOIDALARI


R E J A:
1. Qo‘shib yozish qoidalari.
2. Ajratib yozish qoidalari.
3. Chiziqcha bilan yozish qoidalari.


Tayanch tushunchalar: orfografiya, unli tovushlar, adabiy me’yor, grafika, undoshlar tovushlar, yozma me’yor, asos, qo‘shimcha, tovush o‘zgarishlari.

So‘zlarning o‘zaro birikuvi natijasida qo‘shma so‘zlar hosil bo‘ladi. Ular imlo qoidalariga ko‘ra qo‘shib, ajratib yoki chiziqcha bilan yoziladi.


Qo‘shib yoziladi:
1. Noma, bop, kam, umum, sifat, talab, kam, xona, mijoz, ham, baxsh kabi so‘zlar yordamida yasalgan qo‘shma ot va qo‘shma sifatlar: shartnoma, talabnoma, ommabop, kamquvvat, umumdavlat, umumxalq, devsifat, suvtalab, qabulxona, sovuqmijoz, hamkorlik, orombaxsh.
2. -(a)r (inkor shakli -mas) qo‘shimchasi bilan tugaydigan qo‘shma ot va qo‘shma sifatlar: ishyoqmas, o‘rinbosar, otboqar, qushqo‘nmas.
3. Takror taqlid so‘zlarga qo‘shimcha qo‘shish bilan yasalgan ot va fe’llar: pirpirak (pir-pir+ak), hayhayla (hay-hay+la), gijgijla (gij-gij+la), bizbizak (biz-biz+ak).
4. Narsani (predmetni) boshqa biror narsaga nisbatlash (qiyoslash), o‘xshatish yo‘li bilan bildiruvchi qo‘shma ot va qo‘shma sifatlar: sheryurak, bodomqovoq, karnaygul, otquloq, devqomat, oybolta.
5. Narsa, uning rangi, mazasi, o‘zidagi biror narsasi va shu kabi belgilari asosida bildiruvchi qo‘shma otlar: olaqarg‘a, mingoyoq, achchiqtosh.
6. Narsaning biror maqsad, ish uchun mo‘ljallanganligini bildiruvchi qo‘shma otlar: tokqaychi, qiymataxta, ko‘zoynak, oshrayhon.
7. Narsani joyga nisbat berish asosida bildiruvchi qo‘shma otlar: tog‘olcha, suvilon, qashqargul, cho‘yalpiz.
8. Marosim, afsona, kabilarni bildiruvchi qo‘shma otlar: kelintushdi, qoryog‘di, Ochildasturxon, Urto‘qmoq.
9. Qaratuvchili birikmaning bir so‘zga aylanishi bilan yuzaga kelgan qo‘shma otlar: olmaqoqi, mingboshi, so‘zboshi.
10. Ikkinchi qismi turdosh ot bilan yoki obod so‘zi bilan ifodalangan joy nomlari: Mirzacho‘l, Sirdaryo, Kosonsoy, Yangiobod, Xalqobod, Yangiyo‘l.
11. Rus tilidan aynan o‘zlashtirilgan yoki so‘zma-so‘z tarjima qilish yoli bilan hosil qilingan qo‘shma so‘zlar: fotoapparat, elektrotexnika, teleko‘rsatuv, radiostansiya, suvosti, bayramoldi.
12. Qisqartmalarning barcha turlari va ularga qo‘shiladigan qo‘shimchalar qo‘shilib yoziladi. SamDU, O‘zMU.
13. Bir tovush ikki va undan ortiq tovush tarzida aytilsa, bunday holat harfni takror yozish bilan ko‘rsatiladi: ufff, yo‘o‘q, nimaa kabi.



Download 345 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish