Ilmiy texnika taraqqiyoti hisoblash texnikasini keng qo`llanishi asosida

Sodiqjon:
Kirish
Bir nechta dominant omil samarali belgilarga ta’sir etuvchi ko’p sonli omillardan ajratib bo’lmaydigan holatlarda va bir nechta omillarning ta’sirini hisobga olish kerak bo’lgan holatlarda qo’llaniladi. Masalan, ishlab chiqarish hajmi asosiy va aylanma mablag’lar miqdori, xodimlar soni, boshqaruv darajasi va boshqalar bilan belgilanadi, talab darajasi nafaqat narxga, balki aholining mavjud mablag’lariga ham bog’liq.
Regressiya bilan izohlanadigan umumiy tafovut nisbati deyiladi aniqlash koeffitsienti, odatda foiz va belgi bilan ifodalanadi R 2 (juftlashgan chiziqli regressiyada bu qiymat r 2, korrelyatsiya koeffitsientining kvadrati) regressiya tenglamasining sifatini subyektiv ravishda baholashga imkon beradi. Aniqlanish koeffitsienti tuzilgan regressiya bilan “izohlangan” o’rtaga nisbatan tarqalish ulushini o’lchaydi. Aniqlanish koeffitsienti 0 dan 1 gacha bo’ladi. Belgilanish koeffitsienti 1 ga qanchalik yaqin bo’lsa, regressiya ma’lumotlarga bog’liqlikni “tushuntiradi”, nolga yaqin qiymat esa qurilgan modelning past sifatini anglatadi. Belgilanish koeffitsienti, agar barcha prognozchilar boshqacha bo’lsa, 1 ga iloji boricha yaqinlashishi mumkin. R. Tushunchasi faqat tasodifiy miqdorlar uchun emas, tasodifiy vektorlarga nisbatan ham kiritiladi. R. Terminini ingliz olimi F.Galton kiritgan (1886). R. Tabiat va jamiyat hodisalarini oʻrganishda muhim matematik vosita hisoblanadi. Regressiya tenglamasi va regressiya chizig‘I
Korrelyatsion bog‘liqlik ta’rifini aniqlashtiramiz, buning uchun shartli о‘rtacha qiymat tushunchasini kiritamiz.

Ilmiy texnika taraqqiyoti hisoblash texnikasini keng qo`llanishi asosida

Jarayonlar va tizimlarni avtomatik hamda avtomatlashtirilgan boshqarish
Tizimlaridan foydalanib, mamlakatimiz halq xo`jaligiga fan texnikaning eng yangi
Yutuqlarini keng-ko`lamda qo`llab borishni taqazo etadi.
Halq xo`jaligini muvaffaqiyatli boshqarish uchun ularning alohida sifat
Ko`rsatkichlarini hisobga olish etarli emas. Murakkab tizimlarni va jarayonlarni
To`la tahlil qilish uchun texnik kibernetikaning usullarini keng qo`llash zarur
Bo`ladi. Ishlab chiqarishda tobora keng yoyilib borayotgan texnik–kibernetika
Tadbiqiy fan bo`lib, bu fan nazariy kibernetika ishlab chiqqan vositalar bo`yicha
Murakkab jarayonlar va tizimlarni EXM yordamida, kompyuterlar yordamida
Boshqarish usullarini o`rganadi.
Hozirgi davrda modellashtirishning regression, korrelyatsion, o`xshash,
Taqlidiy, argumentlarni guruxlab hisobga olish usullari keng tarqalgan.
Matematik modellar ob’yektni nazariy va amaliy tahlil qilish natijasida
Yaratiladi. Tajribalarni matematik rejalashtirish usullari qaralayotgan jarayon yoki
Tizimning matematik modelini chiquvchi ko`rsatkichga ta’sir etuvchi faktorlarning
O`zgarish miqyosida optimal usulda qurish imkonini beradi.
Texnika oliy o`quv yurtlarining ko`pchilik mutaxassisliklari bo`yicha
«Modellashtirish» darslari kiritilib, bu darslarda har xil ob’yektlarning statik va
Dinamik modellarini qurish usullari va vositalari o`rganiladi.
Darslik 5521900 – «Axborot va axborotlashtirish texnologiyasi» va 5521500 –
«Priborsozlik» yo`nalishlari bo`yicha ta’lim oluvchi talabalar, hamda
Modellashtirish