Ilmiy tadqiqot markazi

Garov obyektlari tasnifi
86
 
№
 
Garov obyektlari 
Garov obyektlari tarkibi 
1. 
Ko‘chmas mulk
1.1.
Uy-joy 
1.2.
Tijorat offislari 
1.3.
Omborxona 
1.4.
Mehmonxona 
Boshqa binolar
 
2. 
Qimmatli qog‘ozlar
1.1.
Aksiyalar 
1.2.
Obligatsiyalar 
1.3.
Opsionlar 
1.4.
Fyucherslar 
Davlat moliyaviy institutlari, korxonalar va boshqa 
tashkilotlar tomonidan emissiya qilingan qimmatli 
qog‘ozlar
 
3. 
Yer 
- 
4. 
Uskuna va texnologiyalar 
- 
Baholash faoliyatini tashkil etishda garov ta’minotini shakllantirish va baholashga turlicha 
yondashuvlar mavjud. Jumladan, shahar sharoitida garov bozorining holatini uchta indeks 
yordamida tavsiflash amaliyoti mavjud (2-rasm). 3.5-rasmda shahar sharoitida garov bozorining 
holatini aniqlashning uchta indeksi aks ettirilgan bo‘lib, mulk joylashgan shahar bo‘yicha aholi 
jon boshiga o‘rtacha yillik daromad, ko‘chmas mulk bo‘yicha bitimlar sonining ko‘chmas mulklar 
aksiyalariga nisbati hamda ikki yil oralig‘ida ko‘chmas mulk joylashgan joydagi ko‘chmas mulk 
bog‘liq bitimlar sonining foizdagi o‘zgarishi shahar sharoitida garov bozori holatini baholash 
imkonini beradi. 
“Global moliyaviy inqirozdan so‘ng markaziy banklar moliyaviy barqarorlikni himoya qilish 
va real iqtisodiyotni qo‘llab
-
quvvatlash uchun o‘zlarining kredit faoliyati hajmi va ko‘lamini 
oshirdi. Markaziy bankning kreditlash operatsiyalari odatd
a ta’minlangan (repo) operatsiyalari 
bo‘lib, unda markaziy bank foiz stavkasini va tegishli garov aktivlarini belgilaydi. Kontragentlar 
ushbu shartlarga muvofiq likvidlikni ta’minlashga harakat qiladi. Demak, markaziy bank 
kreditlarining ortishi kontragent
larning xususiyatlariga va ularning garov aktivlariga ko‘proq 
e’tibor qaratilishiga olib keldi. Markaziy banklar tomonidan likvidlikni oshirishga harakat qilish 
turli shakllarda bo‘lishi mumkin. Odatda, mazkur jarayon likvidli garov aktivlarini (masalan, 
s
uveren obligatsiyalar) yanada likvidli aktivlarga (masalan, naqd pul) aylantirishni o‘z ichiga 
oladi. Biroq, nisbatan kamroq likvidli garov aktivlarini (masalan, ta’minlanmagan kredit 
portfellari) likvidligi yuqoriroq aktivlarga (masalan, naqd pul yoki g‘a
zna veksellari) aylantirishni 
ham o‘z ichiga olishi mumkin”
87
. Markaziy banklar tomonidan mazkur chora-tadbirlarning 
86
 
https://www.swissap.com
 
ma’lumotlaridan foydalangan holda muallif tomonidan tuzildi.
87
Calebe de Roure, Nick McLaren. Liquidity transformation, collateral assets and counterparties. // Central Bank Review, Volume 
21, Issue 4, December 2021, Pages 119-129.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1303070121000305

---

127 
amalga oshirilishi tijorat banklarida kreditlarning garov ta’minotini samarali shakllantirishga 
yordam berishini ta’kidlash lozim.