Ilmiy tadqiqot markazi

O`zbekistonda ESG tamoyillariga asoslangan strategik yo`nalishlar qanday?
O`zbekistonda so‘nggi ikki yilda barqaror rivojlanish sohasida 20 dan ortiq me’yoriy
-
huquqiy hujjatlar nashr etildi. Hukumatning diqqat markazida yashil iqtisodiyotga o‘tish va 
atrof-muhitni muhofaza qilish, energiya manbalarini diversifikatsiya qilish va qayta 
tiklanuvchi energiya manbalarini ishlab chiqarishni kengaytirish va mahalliylashtirish 
bo‘yicha innovatsion texnologiyalarni joriy etish, ularni mamlakatimiz iqtisodiyotiga 
kiritishga qaratilmoqda. Mamlakatimizda yirik sanoat kompaniyalari faoliyati barqaror 
rivojlanish sohasida hisobotlar tayyorlash, ESG xalqaro reytinglarini olish hamda ESG va iqlim 
strategiyalarini amalga oshirish bo‘yicha sezilarli darajada o‘sdi. Bunga hukumat va nazorat 
qiluvchi organlar tomonidan amalga oshirilgan qator chora-
tadbirlar ko‘maklashdi: “2030
-
yilgacha “yashil iqtisodiyot”ga o‘tishga qaratilgan islohotlar samaradorligini oshirish chora
-
209
 
https://www.patagonia.com/our-footprint/living-wage.html

210
«Отвечает финансист» опубликована в журнале «Robb Report» (

№1, Февраль 2021
).

---

364 
tadbirlari to‘g‘risida”gi qaror, “Yashil iqtisodiyot to‘g‘risida”gi qonunlar qayta tiklanuvchi 
energiya manba
laridan foydalanish”, “Togʻ
-kon-metallurgiya sanoatida xalqaro standartlar 
asosida ekologik talablar va atrof-muhitni muhofaza qilish normalarini belgilash chora-
tadbirlari toʻgʻrisida”gi farmon va “Elektr energetikasini rivojlantirishni jadallashtirish va
moliyaviy barqarorlikni taʼminlash chora
-
tadbirlari toʻgʻrisida”gi qarori, shuningdek, bir qator 
boshqa me'yoriy hujjatlar shular jumlasiga kiradi. 
08.04.2022 yilda Prezident Sh.M.Mirziyoyev PF-
101 sonli “Tadbirkorlik muhitini 
yaxshilash va xususiy sektor
ni rivojlantirish orqali barqaror iqtisodiy o‘sish uchun shart
-
sharoitlar yaratish borasidagi navbatdagi islohotlar to‘g‘risida”gi farmonda davlat 
ishtirokidagi korxonalarning yashil iqtisodiyotga o‘tish jarayonini jadallashtirish maqsad qilib 
qo`yildi. Transformatsiya qilinadigan davlat ishtirokidagi korxonalar kuzatuv kengashlari 
faoliyatining asosiy yo‘nalishlari sifatida yashil iqtisodiyotga o‘tish jarayoni, shu jumladan 
kelajakda xalqaro savdo va moliya bozorlariga chiqishda ko‘mak beruvchi ekologik, i
jtimoiy 
va korporativ boshqaruv (ESG) hisobdorlik tizimlarini joriy etish bo‘yicha ilg‘or xorij 
tajribasini o‘zlashtirish zarurligi belgilandi.
211
Davlat ishtirokidagi korxonalar va tijorat 
banklarini transformatsiya qilish hamda xususiylashtirishni jadallashtirish, iqtisodiyotda 
samarasiz ishlayotgan korxonalar ulushini kamaytirish hisobiga sifat jihatidan yangi, xususan, 
ekologik, ijtimoiy va korporativ boshqaruv (ESG) tamoyillariga asoslangan investitsiyalar va 
ishlab chiqarish unumdorligi yuqori bo‘lgan texnologiyalarning ko‘payishini rag‘batlantirishi 
shubhasiz. 
2022 yilda Iqtisodiy rivojlanish va kambag`allikni qisqartirish vazirligi, Osiyo taraqqiyot 
banki bilan hamkorlikda malakali xorijlik ekspertni jalb etgan holda (xorijiy ekspert G.Spiller, 
“Moody’s” xalqaro reyting agentligi vakillari J.Chong va K.Bixari), shuningdek, Moliya vazirligi, 
Energetika vazirligi, Davlat aktivlari agentligi, “O‘zbekneftgaz” AJ, “O‘ztransgaz” AJ, 
“O‘zmetkombinat” AJ, NKMK AJ, “O‘zkimyosanoat” AK va boshqa vazirlik, idora 
va tashkilotlar 
vakillari bilan hamkorlikda “Davlat korxonalarida ESG tamoyillarini joriy etish yo‘nalishlari”, 
“Davlat korxonalari uchun ESG siyosati, metodologiyasi va yechimlari” mavzusida bir qator 
seminarlar tashkil qilindi. Shuningdek, Toshkentda ilk 
bor “O‘zbekistonda biznesni barqaror 
rivojlantirishga ko‘maklashish: barqaror rivojlanish qadriyatlarini hamda biznesga ekologik, 
ijtimoiy va korporativ boshqaruvni joriy etish” forumi bo‘lib o‘tdi. Unda 70 dan ortiq 
kompaniya ishtirok etdi. Forum BMTning 
O‘zbekistondagi vakolatxonasi tomonidan BMTning 
Global kelishuvi va Barqaror biznesni rivojlantirishga ko‘maklashish bo‘yicha BMT 
koalitsiyasining ta’sischi a’zolari, jumladan Artel Electronics, Korzinka supermarketlar 
tarmog‘i va Silverleafe paxta klaste
ri bilan hamkorlikda tashkil etildi. 
Xulosa qilganda, mamlakatimizda kompaniyalarning barqaror rivojlanishini baholovchi 
ESG ijobiy reytingiga ega bo`lish uchun quyidagiyo`nalishlarga ahamiyat berishi lozim: 
- sanoat korxonalariga investitsiyalarni jalb etish va tashqi iqtisodiy faoliyatni 
rivojlantirishda ESGning dolzarbligi, xorijiy tajribada qo‘llaniladigan ESG tizimlari va 
standartlari hamda ularni joriy etishning ilg‘or xorijiy tajribasini o`rganish;
- xalqaro moliya institutlari va reyting agentliklar
i tomonidan ESG ko‘rsatkichlari, ularni 
hisoblash, saqlash va takomillashtirish usullarini o`rganish va O‘zbekistonning yirik sanoat 
korxonalari o‘rtasida “ESG” tamoyillarini joriy etishning joriy holatini tahlil qilish;
- ESG hisobotlarini, ESG uchun xalqaro reytinglarni tayyorlash, yuritish va taqdim etish 
tartibi, xususan, Moody's xalqaro reyting agentligi tomonidan amalga oshiriladigan reytingga 
kirish tartiblarini o`rganish va joriy etish; 
- davlat korxonalarida ESG tamoyillarini joriy etish darajasi, maqsadlari va rejalarini 
o'rganish; 
- ESG reytingini olish uchun davlat korxonalari foydalanishi mumkin bo'lgan ilg'or 
xalqaro ESG amaliyotlari va reyting tizimlarini qo`llash; 
211
https://lex.uz/ru/docs/-5947775 

---

365