Ilmiy-amaliy tibbiyot jurnali issn 2010-7773 O‘zbekiston vrachlar assotsiatsiyasi toshkent o’zbekiston Vrachlar Assotsiatsiyasi 2022 yil

Key words:
livestock, adverse factors, pneumoconiosis, personal protective equipment, forced working conditions.
Мавзунинг долзарблиги.
Ўзбекистон ҳу-
дуди 4 - географик зона – кескин континентал 
- иссиқ иқлим зонасига мансуб. Минтақамиз-
да йил фаслларига қараб иқлим ўзгариб ту-
ради[1]. Чорвадорлар иш вақтларини асосан 
очиқ ҳавода ўтказишлари, ферма ишчиларига 
ёзда ўта иссиқ ва қишда ўта совуқ иқлим таъ-
сир кўрсатиши, чорвадорларнинг иш графиги 
аниқ режалаштирилмаганлиги ва ҳайвонлар 
билан доимий контакда бўлишлари уларнинг 
иш фаолиятининг ўзига хос хусусияти ҳисо-
бланади. Бу хусусиятлар уларнинг организ-
мига салбий таъсир кўрсатади [2]. Чорвачилик 
жаҳон қишлоқ хўжалигининг муҳим тармоқла-
ридан бири ҳисобланади. Дунёда чорвачилик 
тармоқлари худди донли экинлар каби ҳамма 
жойда тарқалган. Қишлоқ хўжалигида фойда-
ланиладиган йерлар таркибидаги ўтлоқлар ва 
яйловлар ҳайдаладиган йерларга нисбатан уч 
баробар кўпроқ майдонни эгаллайди. Шунинг 
учун чорвачилик маҳсулолатларининг асосий 
қисмини мўтадил минтақаларда жойлашган 
мамлакатлар етиштиради [3]. Шу жумладан 
бугунги кунда чорвачилик Ўзбекистонда ҳам 
алоҳида аҳамият касб этади. Чорвачилик-
нинг барча турлари ривожланган. Жумладан: 
қоракўлчилик, теричилик, сут йўналишидаги 
чорва, гўшт йўналишидаги чорва, гўшт-сут 
йўналишидаги чорва, йилқичилик, туячилик 
ва бошқа йўналишлар. Чорвачилик мамлакат 
қишлоқ хўжалигида иқтисодиётнинг муҳим қис-
мини егаллайди [4].
Ишнинг мақсади.
Илмий изланишлардан 
мақсадимиз чорвадорлар иш фаолиятининг 
ўзига хос хусусиятларини аниқлаш, чорвадор-
ларга таъсир этувчи салбий омилларни ўрга-

---

113
ИЛМИЙ-АМАЛИЙ ТИББИЁТ ЖУРНАЛИ, 2/2022
ХУҚУҚ ВА ИҚТИСОДИЁТ
ниш, чорвачилик хўжаликларида ишчиларга 
таъсир этувчи салбий омилларнинг олдини 
олиш чора - тадбирларини такомиллаштириш 
бўлиб ҳисобланади.