Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

Mushak-elastik  yoki  aralash  tipdagi  arteriyalar  (a.mixotypica)  ga  bevosita  aortadan 

boshlanuvchi yirik tomirlar (masalan, uyqu va o’mrov osti arteriyalari) kiradi. 

 

Aralash  tipdagi  arteriyalarning  ichki  pardasi  bazal  membranada  joylashgan  endoteliydan, 

endoteliy osti qavati va ichki elastik membrana (membrana elastica interna) dan iborat. Ichki elastik 

membrana ichki va o’rta qavatlar o’rtasida joylashgan bo’lib, tomir devorining boshqa elementlaridan 

yaqqol ajralib turadi. 

 

Bu  arteriyalarning  o’rta  pardasida  silliq  mushak  hujayralari  bilan  elastik  tolalar  va  darchali 

elastik  membranalar  soni  deyarli  teng  bo’ladi  va  tomirlarning  nomi  ham  shunga  mo-nand  bo’lib 

qoladi.  Silliq  mushak  hujayralari  va  elastik  tolalar  spiralsimon  yo’nalgan  bo’lib,  ular  orasida  oz 

miqdorda fibroblastlar va kollagen tolalar uchraydi. 

 

Tashqi  pardada  ikki:  ayrim  silliq  mushak  hujayralarini  tutuvchi  ichki  kollagen  va  elastik 

tolalardan  iborat  tashqi  qavatlarni  ajratish  mumkin.  Kollagen  va  elastik  tolalar  tutamlari  asosan 

bo’ylama  va  qiya  yo’nalgandir.  Tashqi  pardada  tomirlarning  tomirlari  va  nervlari  joylashgan. 

Mushak-elastik tipdagi arteriyalar devori kuchli qisqarish qobiliyati bilan yuksak elastik xususiyatiga 

ega. Bu ayniqsa qon bosimi oshganda yaqqol namoyon bo’ladi.