Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н



Download 18,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet149/315
Sana12.09.2021
Hajmi18,63 Mb.
#172604
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   315
Bog'liq
Gistologiya Zufarov K. 2005(1)

 

Astrogliya.  Astrotsitar  gliya  markaziy  nerv  sistemasining  (MNS)  tayanch  apparatini  hosil 

qiladi.  U  mayda  ko`p  o`simtali  kichik  hujayralardan  iborat  bo`lib,  nurli  yulduz  ko`rinishiga  ega. 

Bunday tipdagi neyrogliya hujayralari astrotsitlar (yunon. astra - yulduz; cytos - hujayra) nomini oladi 

(96-rasmga q.). 

 

Usimtalarning  tuzilishiga  qarab  2  xil  astrotsitlar  farqlanadi:  1)  protoplazmatik  yoki  qisqa 



o`simtali astrotsitlar (astrocyti  protoplasmatici). 2) tolali  yoki uzun o`simtali astrotsitlar (as-trocyti 

fibrosi). 

 

Protoplazmatik  astrotsitlar  MNS  asosini  hosil  qiladi  va  asosan  kulrang  moddada,  ya’ni 



neyronlar  sohasida  joylashadi.  Bu  hujayralarning  tanasi  ko`p  qirrali  bo`lib,  undan  kalta  ko`p 

tarmoqlanuvchi va «oyoqchalar» hosil qilib tugallanuvchi o`simtalar chiqadi. Hujayra kattaligi 15-20 

mkm  bo`lib,  yadrosi  nisbatan  katta,  xromatini  kamdir.  Sitoplazmasida  ko`p  miqdorda  glikogen, 

mitoxondriyalar hamda sust rivojlangan donador endoplazmatik to`r topilgan. 

 

Tolali astrotsitlar asosan MNS oq moddasida, ya’ni nerv tolalari sohasida joylashgan. Ularning 



hujayra  tanasi  nisbatan  kichik  bo`lib,  shakli  cho`zinchoqdir.  Kattaligi  10-20  mkm  bo`lib, 

sitoplazmaning  ko`p  qismini  yadro  egallagan.  Hujayra  tanasidan  20-40  tagacha  ingichka  kam 

shoxlanuvchi o`simtalar chiqib, glial tolalarga aylanadi va miyaning tayanch apparatini tashkil qiladi. 

Astrotsitlarning o`simtalari ko`pincha mayda qon tomirlar devorlarida tugmachasimon kengaymalar 

(perivaskulyar oyoqchalar) hosil qilib tugallanadi. 

 

Ependimogliya. U asosan ependimotsit (ependymocyti) hujayralaridan tashkil topgan. 

Etuk  ependimotsitlar  epiteliy  kabi  silindrsimon  shaklda  bo`lib,  orqa  miya  kanalini  va  bosh  miya 

qorinchalarining devori-ni qoplab turadi (96-rasmga q.). Bosh  miya  qorinchalarining qon tomirlari 

chigallarini qoplovchi ependimotsitlar kubsimon shaklga ega. 

 

Ependimotsitlar  sitoplazmasida  mitoxondriyalar,  yog`lar,  pigmentlar  va  boshqa  tuzilmalarni 



uchratish mumkin. Ependimotsitlar chegaralovchi, tayanch vazifalarni bajaradi hamda serebrospinal 

suyuqlikni  hosil  qilishda  ishtirok  etadi.  Ayrim  hujayralar  esa  sekretor  funktsiyani  o`taydi. 

Ependimotsitlarning nerv nayining ichiga  qaragan  yuzasida embrional davrda kiprikchalar bo`ladi, 

ular postembrional davrda yo`q bo`lib ketadi va MNS ning faqatgina ayrim qismlaridagina saqlanib 

qolishi  mumkin.  Bu  hujayralarning  bazal  qismidan  esa  birgina  uzun  o`simta  chiqadi.  Bu  o`simta 

tarmoqlangan va tarmoqlanmagan bo`lishi mumkin. Tarmoqlangan o`simtalar miyaning oq va kulrang 

moddasida joylashgan neyronlar va boshqa gliya hujayralari o`simtalariga tegib yotadi. Gliotsitlarning 

o`simtalari ko`pincha shoxsimon tar-moqlangan bo`lib, ular nerv nayining hamma qavatlaridan o`tib, 

tashqi chegaralovchi membranani (membrana limitans gliae superficialis) hosil qilishda ishtirok etadi. 


Download 18,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   315




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish