Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

Elastik  tolalar.  Elastik  tolalarning  hosil  bo`lishi  kollagen 

tolalarning hosil bo`lishiga o`xshaydi. Fibroblastlar elastik tolalarning ham 

hosil bo`lishida ishtirok etadi. Elastik tolalar tolali biriktiruvchi to`qimada 

va biriktiruvchi to`qimaning ba’zi boshqa turlarida uchraydi. Ular maxsus 

bo`yoqlar  bilan  bo`yalganda  (orsein,  rezorsin-fuksin)  kollagen  tolalardan 

aniq  ajralib  ko`rinadi.  Elastik  tolalar  qalinligi  8-20  nm  keladigan 

fibrillalardan hosil bo`lib, tolalar qalinligi siyrak biriktiruvchi to`qimada 1-

3 mkm bo`lsa, elastik bog`lamlarda 8- 10 mkm gacha yetadi. . . .  

Elastik  tolalarda  kollagendan  farqli  ravishda  ko`ndalang  chiziqlik 

yo`q.  Bu  holat  elastik  tolani  hosil  qiluvchi 

oqsillarning  betartib 

---

 

120 

joylashishi bilan ta’riflanadi. Elastik tola oqsillari umumiy qilib elastin deb ataladi. 

Elastik  tolalarda  bir-biridan  farqlanuvchi  oqsillar  borki,  bu  oqsillar  aminokislotalar  tarkibi 

kollagen  oqsilidan  boshqachadir.  Kollagenga  nisbatan  bu  oqsillarda  glitsin  va  prolin  kabi 

aminokislotalar ko`p bo`lib, glyutamin, asparagin kislota, oksiprolin, arginin va boshqalar ancha kam. 

Bundan tashqari, elastik tolalardagi oqsil o`zida sistin aminokislotasini tutmaydi. Uning o`rniga bu 

oqsilda aminokislotalar hosilasi bo`lgan desmozin va izodesmozin bo`lib, bu hosilalar elastik tolaning 

cho`ziluvchanligini  ta’minlaydi.  Elastik  tolalar  yaxshi  cho`ziladi,  lekin  uzilishi  ham  oson.  Elastik 

tolalarda vaqt o`tishi bilan mineral tuzlar o`tirib, uni sinuvchan qilib qo`yady.