Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

ELASTIK TOG’AY TO’QIMASI 
Elastik tog`ay quloq suprasida, hiqildoqda (shoxchasimon va ponasimon tog`aylarda), 
hiqildoq usti tog`ayida uchraydi. Ular sarg`ish rangli, xira bo`ladi. Tuzilishi jihatidan gialin 
tog`ayini eslatadi. Hujayrasi yumaloq shaklga ega bo`lib, yakka-yakka yoki izogen gruppani 
hosil qilib joylashadi (81-rasm). Elastik tog`ay hujayralarining sitoplazmasida gialin tog`aydan 
farqli ravishda yog` va glikogen kam to`planadi (82-rasm). Hujayralararo moddasida kollagen 
tolalari bilan bir qatorda elastik to`rni hosil qiluvchi elastik tolalarni ko`rish mumkin. Bu elastik 
tolalar tog`ay ust pardasiga o`tib ketadi. Elastik tog`ayda ohaklanish kuzatilmaydi. 
81-rasm. Elastik tog`ay. Quloq suprasidan tayyorlangan. Orsein bilan bo`yalgan. 
0b. 10, ok. 10. 
1 - tog`ay ustki pardasi; 2 - yosh togay hujayralari; 3 - izogen gruppalar; 4 -oraliq asosiy 
modda; 5 - elastik tolalar. 

---

135 
82- rasm. Xondrotsit. Elastik tog`ay. Elektrom mikrofotogramma. 
1 - yadro; 2 - mitoxondriya; 3 - sitoplazmatik filamentlar; 4 - hujayra qobig`i; 5 - asosiy 
modda; 6 - elastik tolalar (Rodindan). 
TOLALI TOG’AI TO’QIMASI 
Tolali tog`ay tolali biriktiruvchi to`qimaning pay, bog`lam turlarini gialin tog`ayga o`tish 
joylarida uchraydi. Masalan: sonning yumaloq bog`lamida, o`mrovto`sh bo`g`imida uchraydi. 
Umurtqalararo disklar ham tolali tog`aylardan iborat (83-rasm). Tolali tog`ayda ham hujayralarni 
(xondrotsitlarni) va hujayralararo moddani ajratish mumkin. Hujayralararo modda parallel 
yo`nalgan kollagen tolalardan va bazofil bo`yaluvchi amorf moddadan tashkil topgan. Bu 
moddada bo`shliqlar bo`lib, ular yakka-yakka yoki izogen gruppalar hosil qilib yotuvchi tog`ay 
hujayralarini tutadi. Xondrotsitlar oval yoki yumaloq shaklga ega bo`lib, gialin tog`aydan 
paylarga o`tish davomida yassilanadi va pay hujayralari singari qator-qator bo`lib joylashadi. 
Shunday qilib, tolali tog`ayni gialin tog`ayning pay yoki bog`lamga o`tadigan oraliq 
shakli deb ifodalasa ham bo`ladi. 
83-rasm. Tolali tog`ay. Umurtqalararo diskdan tayyorlangan. Gematoksilin-eozin bilan 
bo`yalgan. 0b. 20, ok. 10.
1 - kollagen tolalar; 2 - tog`ay hujayralarar.