Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

 
Sekretor neyronlar (neuronum secretorum).
Barcha neyronlar ma’lum bir biologik 
aktiv moddalarni (masalan, mediatorlarni) sintezlash va chiqarish xususiyatiga ega. Shu bilan 
birga faqatgina sintezlash va sekretsiya qilishga ixtisoslashgan neyronlar mavjud bo`lib, ularni 
sekretor neyronlar 
yoki 
neyrosekretor hujayralar 
deb nomlanadi. Bu hujayralar neyronning 
fiziologik belgilari bilan birga bez hujayralarining belgilarini ham mujassamlashtirgandir. 
Neyrosekret (substantia neurosecretoria) tigroid modda bilan bog`liq holda sintezlanadi. 
Neyrosekret Golji sistemasida donalar ko`rinishida shakllanadi, bundan tashqari, polisaxaridlar 
bilan to`yinishi ham mumkin. Yetilgan sekretor mahsulotlar aksonlar bo`ylab suriladi va 
o`simtalarning oxiridan qonga yoki miya suyuqlig`iga ajraladi. Umurtqali hayvonlarda 
neyrosekretor hujayralar bosh miyaning preoptik yadrosi hamda gipotalamik sohaning 
yadrolarida uchraydi. Bu neyrosekretor hujayralar neyrogipofiz va adenogipofiz bilan birga 
umumiy sistemani tashkil qiladi («Gipotalamus» ga q.). Ajraladigan sekretor mahsulot 
gormonlar bo`lib, organizm faoliyatini boshqarishda aktiv ishtirok etadi. 

---

160 
NEYROGLIYA (NEVROGLIA) 
Neyrogliya (yunon. glia - yelim, nerv yelimi) yordamchi to`qima bo`lib, o`zining tuzilishi va 
faoliyati bo`yicha turlicha bo`lgan ko`pgina hujayralardan iborat. 
Neyrogliya - 
tayanch 
(markaziy hamda periferik nerv sistemasining stromasini tashkil 
qiladi), 
chegaralovchi 
(chegaralovchi glial pardalar hosil qilib nerv elementlarini atrofdagi 
biriktiruvchi to`qimadan ajratib turadi), 
trofik 
(nerv hujayralaridagi modda almashinishida 
ishtirok etadi), 
himoya 
(multipotentsial va mikrogliya hujayralari) va 
sekretor 
vazifani o`taydi. 
Neyrogliya nerv oxirlarining tuzilishida ishtirok etib, nerv impulsi hosil bo’lishda va uni 
o’tkazishda hamda nerv tolalarining degeneratsiyasi va regeneratsiyasida 
 i
shtirok etadi. 
Hamma gliya elementlari ikki genetik turga - m a k r og l i y a va m i k r o g l i y a bo`linadi. 
MAKROGLIYA 
Makrogliya hujayralari ektodermadan rivojlanadi. Uning hujayralarini kumush bilan 
ishlangan preparatlarda ko`rish mumkin. Makrogliya o`z navbatida 
astrogliya, ependimogliya, 
oligodendrogliya 
va 
multipotentsial gliyaga 
bo`linadi.