Илмий ишланмалар бозори

13-Мавзу. Илмий кашфиётлар, ихтиролар ва лицензиялаш
13-Мавзу. Тест


1. “Илмий ишланмалар бозори” қандай бозор ҳисобланади?
А) ихтиро, моделлар, товар белгилари олди-сотди бозори;
Б) патент-лицензия ва ноу-хаулар бозори;
С) фан техника ютуқлари натижалари бозори;
Д) илмий –техникавий ишланмалар ва турли лойиҳаларни олди-сотди бозори.


2. “Илмий ишланмалар бозори” да сотувчи кимлар?
А) давлат илмий техника ва тадқиқотлари муассаслари;
Б) университетлар, илмий тадқиқот муассасалар, конструтурлик, технологик лойиҳалаштириш фирмалари;
С) давлат ва хусусий тадқиқот интитутлари;
Д) ҳамма жавоблар тўғри.
3. “Илмий ишланмалар бозори” нинг объекти нима ҳисобланади?
А) илмий ишланмалар натижалари;
Б) ихтиролар, кашфиётлар;
С) патент-лицензия ва ноу-хаулар;
Д) барча соҳа ва тармоқларга оид моделлар, дастурий таъминат ва бошқалар.


4.Илмий ишланмалар бозорида (ИИБ) харидор томонидан “ишланмалар” сотиб олинаганда унга харидорнинг қандай эгалик қилиш хуқуқий муносабатларига берилади?
А) харидарнинг ишланмаларга фақат фойдаланиш ҳуқуқи берилади;
Б) харидарнинг ишланмаларга фақат қисман эгалик қилиш ҳуқуқи берилади;
С) харидарнинг ишланмаларга фақат тўла ҳуқуқи берилади;
Д) харидарнинг ишланмаларга эгалик қилишнинг тўла ёки қисман ҳуқуқи берилади.


5. “Ихтиро” нима?
А) халқ хўжалигининг барча соҳаларида ижобий самара берадиган, ўзига хос техникавий ечимга эга бўлган янгилик;
Б) изланиш, текшириш, илмий тадқиқот натижасида, баъзан эса тасодифан топилган, яратилган илмий янгилик;
С) хал қиладиган масала, нафақат назарий балки амалий эҳтиёжларни қондирадиган бўлиши лозим;
Д) юқоридагиларнинг барчаси тўғри.


6. “Ихтиро” қандай бўлиши лозим?
А) халқ хўжалигининг барча соҳаларида ижобий самара берадиган, ўзига хос техникавий ечимга эга бўлган янгилик;
Б) хал қиладиган масала, нафақат назарий балки амалий эҳтиёжларни қондирадиган бўлиши лозим;
С) изланиш, текшириш, илмий тадқиқот натижасида, баъзан эса тасодифан топилган, яратилган илмий янгилик;
Д) юқоридагиларнинг барчаси тўғри.


7. Ихтиро фан ва техника янгилиги эканини исботлаш учун даслабки неча кунда экспертизадан ўтказилади?
А) 10 кун;
Б) 30 кун;
С) 15 кун;
Д) 20 кун.


8.Экспертиза давомида буюртмачига ихтирога ўзгартириш ёки қўшимча киритишга таклиф этилса, экспертизага қанча муддатга белгиланади?
А) 1 ой;
Б) 1,5 ой;
С) 2 ой;
Д) 3 ой.


9. Ихтирога оид ҳуқуқий қонун қоидалар Ўзекистон Республикаси ФК нинг нечанчи бобида белгилаб берилган?
А) 42 моддаси;
Б) 52 моддаси;
С) 62 моддаси;
Д) 72 моддаси.


10.Кашфиёт нима?
А) табиат ва жамият объектив қонун-қоидалари асосида бирор бир ёчимга илмий изланиш натижаси;
Б) хал қиладиган масала, нафақат назарий балки амалий эҳтиёжларни қондирадиган бўлиши лозим;
С) халқ хўжалигининг барча соҳаларида ижобий самара берадиган, ўзига хос техникавий ечимга эга бўлган янгилик;
Д) изланиш, текшириш, илмий тадқиқот натижасида, баъзан эса тасодифан топилган, яратилган илмий янгилик.


11. Кашфиёт натижасида нималар яратилади?
А) муайян қонуниятлар яратилади;
Б) муҳим янгиликлар яратилади;
С) муайян янгиликлар ва қонуниятлар яратилади;
Д) муайян қонуниятлар ва янгиликлар яратилади.


12. И Ньютоннинг “Бутун олам тортишиш қонуни” кашфиётми ёки ихтиро?
А) ихтиро;
Б) кашфиёт;
С) ҳам кашфиёт ва ихтиро;
Д) янгилик.


13. Архимеднинг “сув чиқариш винти” кашфиётми ёки ихтиро?
А) ихтиро;
Б) кашфиёт;
С) ҳам кашфиёт ва ихтиро;
Д) янгилик.


14. Автомобил ёки самолётларнинг яратилиши бу-.....?
А) ҳам кашфиёт ва ихтиро;
Б) кашфиёт;
С) ихтиро;
Д) янгилик.


15. Беруний, Ибн Сино ва Улуғбеклар яратган қонуниятлар бу-..... ҳисобланади
А) кашфиёт;
Б) ихтиро;
С) янгилик;
Д) ҳам кашфиёт ва ихтиро.


16. Галилео Галилейнинг қушларнинг учишига тахлид қилиб самолётнинг учиш схемасини яратилиши бу ..... ҳисобланади
А) ҳам кашфиёт ва ихтиро;
Б) янгилик;
С) ихтиро;
Д) кашфиёт.


17.Ўзбекистонда кашфиёт ва ихтироларни муҳофаза қилиш билан кайси идора шуғулланади?
А) Ўзбекистон Республикаси илмий тадқиқот патентлик идораси;
Б) Ўзбекистон Республикаси ;
С) Ўзбекистон Республикаси Давлат патент идораси;
Д) Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги.
Қуйидаги саволларга жавоб беринг.


1. “Илмий ишланмалар бозори” қандай бозор ҳисобланади?


2.Илмий ишланмалар бозорининг субъектлари кимлар?


3.“Илмий ишланмалар бозори” нинг объекти нима ҳисобланади?


4.Ихтиро нима? Унинг ўзига хос хусусиятлари нимада?


5.Кашфиёт нима? Унинг ўзига хос хусусиятлари нимада?


6.Патент, лицензия ва сертификат тушунчаларини изоҳлаб беринг?


7.Патент, лицензия ва сертификат олиш учун шартнома тузиш шартлари?


8.Патент, лицензияларни чет елда патентлашга қўйиладиган талаблар?


9.Саноат мулкини ва хизматларни чет элда патентлашнинг сабаби ва вазифаси.