“Ilm-zakovatimiz – senga, ona-Vatan!” mavzusidagi Respublika onlayn ilmiy-amaliy anjumani materillari

“Ilm-zakovatimiz – senga, ona-Vatan!” mavzusidagi Respublika onlayn
ilmiy-amaliy anjumani materillari 
11 
ЯИМдаги улуши – 8,7 фоиз), Беларусда – 100,4 долл. (16,5 фоиз), Украинада – 77,2 
долл. (23,4 фоиз) этиб белгиланган
4
. 
Таъкидлаш лозимки, аҳоли ўз имконияти, хоҳиш-истак ва одатларидан келиб 
чиқиб, эҳтиёжларини турли хилдаги озиқ-овқат ва ноозиқ-овқат махсулотлари ҳамда 
хизматлардан фойдаланган ҳолда қондиради. Яшаш минимуми кўрсаткичини 
ҳисоблашда аҳолининг истеъмол танловининг тўлиқ инобатга олинмаслиги, унинг 
асосий камчилиги ҳисобланади. 
Шунингдек, камбағаллик чегарасини аниқлашда минимал истеъмол 
харажатлари усулидан фойдаланишнинг ўзига хослиги озиқ-овқат ва ноозиқ-овқат 
маҳсулотлари ҳамда хизматлар қийматини ўзида акс эттириб, аҳоли реал истеъмоли 
таркиби ва характерини инобатга олиниши билан аҳамиятли ҳисобланади. 
Мамлакатимиз бош Қомусида “Пенсиялар, нафақалар, ижтимоий ёрдам бошқа 
турларининг миқдори расман белгилаб қўйилган тирикчилик учун зарур энг кам 
миқдордан оз бўлиши мумкин эмас”лиги белгиланган
5
. Ўзбекистонда тирикчилик 
учун энг кам миқдорни амалий жиҳатдан тўғри ва муқобил ёндашувни шакллантириш 
мақсадида, Давлат статистика қўмитаси томонидан ўтказилган 10 мингта уй 
хўжаликлари кузатувлари натижасида олинган маълумотлар асосида Жаҳон банки 
экспертлари билан ҳамкорликда минимал истеъмол ҳаражатлари қиймати ҳисоблаб 
чиқилди.
Бунинг натижасида, мамлакатимизда камбағалликни қисқартириш ва 
эҳтиёжманд оилаларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш борасидаги чора-тадбирларнинг 
натижадорлигини ошириш ва бунда аҳолининг мақсадли гуруҳини аниқлаш бўйича 
вазифалар аниқ бир мезон ва услубий ёндашувларни амалиётга жорий этиш 
мақсадида, Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 27 августдаги “Минимал истеъмол 
харажатлари қийматини ҳисоблаш тартибини амалиётга жорий этиш тўғрисида”ги 
544-сон қарори қабул қилинди
6
. Қарорга мувофиқ: 
Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш 
вазирлиги томонидан Жаҳон банкининг техник кўмаги асосида ҳисобланган минимал 
истеъмол харажатлари қийматидан камбағаллик мезони (ёки чегараси) сифатида 
фойдаланиш; 
2022 йилдан бошлаб, “Ижтимоий ҳимоя ягона реестри” ахборот тизими орқали 
оилани кам таъминланган деб эътироф этиш жараёнида қўлланиладиган ва жон 
бошига тўғри келадиган бир ойлик даромад мезони минимал истеъмол харажатларига 
тенглаштирилиши белгиланди. 
Мазкур услубий ёндашув аҳолининг турмуш шароити ва ижтимоий ҳолатини 
бевосита ўзида акс эттирувчи, яъни уларнинг истеъмол таркиби ва хусусиятлари 
бўйича реал ҳолатни ифодаловчи кўрсаткичларни ҳисоблаш имконини беради. 
Ҳозирда Ўзбекистон Республикасида меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдори 
ойига 822 000 сўмни (амалдаги курс бўйича салкам 77.1 АҚШ долл.) ташкил этади.
4
 
https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2015/10/04/world-bank-forecasts-global-poverty-to-
fall-below-10-for-first-time-major-hurdles-remain-in-goal-to-end-poverty-by-2030
  
5
ЎЗбекистон Республикаси Конститутцияси. 16 бет. “Ўзбекистон”-2019. 
6
Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 28.08.2021 й., 09/21/544/0829-
сон/
https://lex.uz/docs/5606697
  

---