―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

 
 
 

---

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
106 
www.academiascience.uz
SUTEMIZUVCHI HAYVONLARNING O‗ZIGA XOS XUSUSIYATLARI 
 
Bozorova Munojat Sirojiddinovna, 
Andijon viloyati, Ulug‗nor tumani 
19-umumta‘lim maktabi biologiya fani o‗qituvchisi 
 
Annotatsiya – ushbu maqolada sutemizuvchi hayvonlaning o‗ziga xos 
xususiyatlari ilmiy qarashlar bilan keltirilgan. Ilmiy fikrlar faktlarga asoslanib 
xulosalanadi. Kirish qismida dastlabki ma‘lumotlar keltiriladi, asosiy qismda asosiy 
fikr-mulohazalar keltirib o‗tiladi va xulosalanadi. 
Kalit so„zlar – Sutemizuvchilar, hayvon, uyushgan, umurtqali, tirik, tug‗ilish, 
sut, asab, Sistema, tizim, sinf, dunyo, tur, xil, o‗rmon, moose, hamster, jerboa. 
Sutemizuvchilar yoki hayvonlarga eng uyushgan umurtqali hayvonlar kiradi. 
Tirik tug'ilish, yosh bolalarni sut bilan boqish, yuqori rivojlangan asab tizimi, iliq qon 
bu sinfdagi hayvonlarga butun dunyo bo'ylab tarqalib, unda turli xil yashash joylarini 
egallashga imkon berdi. Sutemizuvchilar o'rmonlarda (moose, yovvoyi bo'rilar, 
bo'rilar, tulki, quyonlar), tog'larda (tog 'echkisi va qo'ylari), dasht va yarim cho'llarda 
(sayg'oqlar, dala shoxlari, hamsterlar, jerboalar), tuproqda (mol va mol kalamushlari), 
dengiz va okeanlarda (kitlar) yashaydilar. delfinlar).[1] Ulardan ba'zilari (yarasalar) 
faol 
hayotlarining 
muhim 
qismini 
havoda 
o'tkazadilar. 
Hozirgi 
kunda 
sutemizuvchilarning 4 mingdan ortiq turlari ma'lum. 
Sutemizuvchilarning tuzilishi va hayot xususiyatlari o‗ziga xosdir. 
Sutemizuvchilar tanasi sochlar bilan qoplangan (kitlarning qoldiqlari bor). Dag'al 
tekis sochlar - umurtqa va ingichka jingalak sochlar - pastki ko'ylagi bor. Palto ostki 
kiyimni qoqilishdan va ifloslanishdan himoya qiladi. Palto faqat qoraqarag'ay (kiyik) 
yoki ko'ylagi (mol) dan iborat bo'lishi mumkin.[2] Vaqti-vaqti bilan hayvonlar 
molting. Shu bilan birga, mo'ynaning zichligi ularda, ba'zi hollarda esa rangda 
o'zgaradi. Sutemizuvchilarning terisida soch follikulalari, yog 'va ter bezlari va 
ularning modifikatsiyasi (hidli va sut bezlari), tug'yonga ketgan tarozilar 
(kalamushlar, qunduzlar dumida) va boshqa tug'yonga ketgan teri hosilalari (tirnoq, 
tirnoq, tuyoq, shox) mavjud. Sutemizuvchilarning oyoqlari torso ostida joylashgan 
bo'lib, ular harakatni yaxshiroq ta'minlaydi. 
Sezgi organlari ham o‗ziga xos hisoblanadi. Sutemizuvchilarda aurikula mavjud. 
Ular tovushlarni ushlashga va ularning tarqalish yo'nalishini aniqlashga yordam 
beradi. Ko'zlarning kirpiklari bo'lgan qovoqlari bor.[3] Bosh, qorin, oyoq-qo'llarda 
uzun, qattiq sochlar - vibrissa. Ularning yordami bilan hayvonlar atrofdagi narsalar 
bilan engil aloqani his qilishadi. 

---