Ilk yoshda mustaqil harakatlar va muloqotga kirishishda qanday husussiyatlar ko’zga tashlanadi?

Ilk yoshdagi bolalar shaxsi shakllanishining zaruruy shart-sharoitlari nimalardan iborat?

Jlk bolalik davridagi bolaning turmush tajribasi deyarli yo‘q boigani uchun uni hamma narsa qiziqtiradi^ U o‘zining kundalUc tinimsiz harakatlari davomida kattalarga taqlid qilib, mustaqU ravishda kiyinish, ovqat yeyish, yuvinish kabi harakatlami o‘zlashtira boshlaydi. Bog‘chagacha taibiya yoshidagi bola o‘zining kundalik harakatlari davomida hech bir erinmay, ko‘z o‘ngidagi hamma narsalami tekshirib ko‘radi. Natijada juda ko‘p yangiUklami biUb oladi, o‘zining sezgi va idrokini, tasawur va xotirasini, tafakkur va nutqini, hissiyot va xayolini — umuman hamma psixik jarayonlarini rivojlantiradi. Bu yoshdagi davrda sezgilaming rivojlanishi analizatorlaming tobora takomiUashuvi bUan bogiiqdir. Ikki yoshdan oshgan bolaning sezgilari (ko‘rish, eshitish, hid va ta’m biUsh, teri va harakat kabi) uning har kungi xUma-xU harakatlari davomida turU narsalaiga bevosita to‘qnash keUshi natijasida rivojlanadi. SezgUaming normal rivojlanishi bola idroki o‘sishi uchun zamin yaratadi. IUc bolaUk davridagi bolaning idroki ancha rivojlangan boisa ham haU katta odamlar idrokidan keskin farq qUadi. Birinchidan, bolalarda turmush tajribasi yo‘qligi tufayli ularning idroklari ham anglashUmagan xarakterga ega boiadi. Ular ko‘p narsalaiga birinchi www.ziyouz.com kutubxonasi marta duch keladilar. Shuning uchun bolalar idrok qiladigan ko‘p narsalar ularga yangiiik, ya’ni dastlabki taasurot kuchiga ega bo‘ladi. Ikkinchidan esa, bolalaming idroki ko‘pincha ixtiyorsiz xarakterga ega bo‘ladi, ya’ni ulaming idrokida muayyan bir maqsadni ko‘zlash hali sezilmaydi. Shuning uchun ulaming idroki bir narsadan boshqa bir narsaga beixtiyor ko‘chib keta beradi. Lekin bu yoshdagi bolalarda hissiyot kuchli bo‘lgani uchun ular o‘zlarini qiziqtiradigan, hayron qoldiradigan, hissiy kechinmalar uyg‘otadigan narsalami idrok qiladilar. Bu yoshdagi bolalar idrokining yana farqlanadigan tomoni shundaki, ular idrok qilayotgan narsalami umumlashtira olmaydilar. Atrof-muhitdagi narsalami qanday bo‘lsa shundayligicha idrok qiladilar. Bu xususiyat ulaming rasmlami idrok qilishlarida yaqqol ko‘rinadi. Masalan, ikki yarim yashar bolaga otning kallasi solingan surat ko‘rsatilsa, hayron bo‘lib, otning o‘zi qani, deb so‘raydi. Bolalar idrokining takomillashuvida so‘z katta ahamiyatga ega. So‘z mohiyat jihatidan umumlashgan xarakterga ega bo‘lib, u narsalami umumlashtirish imkonini beradi.

4.