Ilgarilanma harakat

Massa (lotincha: massa — katta tosh; boʻlak) (fizikada) — jismning inertlik va gravitatsion xususiyatlarini ifodalovchi fizik kattalik.
Impuls (lot. impulsus — zarba, turt-ki) — 1) mexanikada — mexanik harakat oʻlchovi; moddiy nuqta deb hisoblanishi mumkin boʻlgan jism massasi t ni uning harakat tezligi v ga koʻpaytmasiga teng boʻlgan kattalik: R= mv. 
Dinamikaning asosiy qonunlari:
Mexanikaning jismlarning harakatini shu harakatni vujudga keltirgan sabab bilan birga o’rganadigan bo’limini dinamika deyiladi. Dinamikaning asosini 3 ta qonun tashqil etadi. Bu qonunlarni ingliz olimi I.Nyuton aniqlagan. SHu sababli ularni Nyuton qonunlari deb ham ataladi.
5. Inersial sanoq tizimini tushuntiring
nersial sanoq sistemasi -Nyutonning birinchi qonuni bajariladigan sanok, sistemasi. Bunda har qanday jism oʻzining tinch holatini yoki toʻgʻri chiziqli tekis harakatini unga boshqa jism tomonidan taʼsir koʻrsatilib, uning shu holatini oʻzgartirishga majbur qilmagunicha saklaydi. Inersial sistemaga nisbatan toʻgʻri chizikli va tekis harakatlanayotgan har qanday sistema ham inersial sistema hisoblanadi. Tabiat qonunlarining ifodalari turli I. s. yeda bir xil koʻrinishga ega (qarang Nisbiylik prinsipi); moddiy nuqtaning tezligi yorugʻlik tezligidan koʻp marta kichik boʻlganda uning turli I. s. s.ga nisbatan harakatlari orasidagi boglanish Galiley almashtirishlari b-n, tezligi yoruglik tezligiga yaqin hollarda esa Lorens almashtirishlari bilan ifodalanadi.
6.Atvud mashinasining tuzilishini so‘zlab bering Unda yukning tekis tekis tezlanuvchan va tekis sekinlanuvchan harakati qanday kuzatiladi
Agar yuk ustiga ogir yukchani yuk ustiga yengil yukchani qo’yib elektromagnit bilan ushlab turib keyin qoyib yuborilsa ta’sir etuvchi kuchlar o’zgarmas bo’lgani uchun Sistema tekis tezlanuvchan harakat qiladi tekis harakatni kuzatish uchunyukchalarni faqat yuk ustiga q’yish kerakshunda yukchalarni halqasimonplatforma ushlab qolib platformaga urilguncha Sistema tekis harakat qiladi
7. Atvud mashinasida tekis tezlanuvchan harakatning yo‘l qonuni qanday tekshiriladi?
E yukning ustiga m1 massali yukcha qo’yilib M elektromagnit zanjiri tok manbayiga ulanadi va C yukni pastga tushirib M magnitga tortiladi platforma yukning pastki qismidan biror masofasiga joylashtiriladi halqasimon platformani yukdan balandroqqa ornatiladi. Elektromagnit toki ochib sekundamer ishga tushadiC yuk D platformaga urilganda sekundomer to’xtatiladi tajriba 5 marta bajariladi D platforma 10 20 sm ga suriladi va platforma C yukning pastki qismigacha bolgan masofa o’lchanadi va bu 5 marta qaytariladi va o;rtacha vaqt hisoblanadi
8. Atvud mashinasida tekis tezlanuvchan harakatning tezlik qonuni qanday tekshiriladi?

9. Nyutonning ikkinchi qonunini Atvud mashinasi yordamida qanday tekshirish mumkin?


L A B O R A T O R I YA I S H I №4,5

1. 
   Inersiya momenti deb nimaga aytiladi va u qanday birlikda o‟lchanadi?