Ikkinchi taktda

2.3. Sovitish tizimi 
 Sovitish 
tizimi kuchli qizigan detallardan issiqlikning tarqatilishini 
bir me’yorda saqlab dvigatelning optimal issiqlik rejimini saqlash 
uchun xizmat qiladi.
Dvigatelda issiqlikni majburan tashqi muhitga tarqatish 
suyuqlik 
(suyuqlik bilan sovishi tizimi) yoki 
havo 
(havo bilan sovitish tizimi) 
bilan amalga oshirilishi mumkin. Avtomobil dvigatelda asosan 
qo‘llaniladigan suyuqlik bilan sovitish tizimi havo bilan sovitish tizimiga 
nisbatan quyidagi afzalliklarga ega:
ƒ
qo‘llaniladigan suyuqlikni qaynash harorati 370…380
0
K
(100…110
0
S) bo‘lganligi sababli dvigatelning detallari qattiq qizib 
ketmaydi;
ƒ
sovituvchi suyuqlik dvigateldan ishi nisbatan shovqinsiz bo‘ladi;
ƒ
tashqi muhitning harorat sharoiti past bo‘lganda dvigatelni 
yurgazish nisbatan oson bo‘ladi va qizishi tezlashadi;
ƒ
bu turdagi dvigatelning sovitish tizimi qoburg‘alarining bo‘l-
maganligi sababli u ixcham bo‘ladi. 
Havo bilan sovitish tizmining o‘ziga xos xususiyatlari quyidagilar:
ƒ
tizimda suyuqlik nasosi, radiator, suyuqlik kanallari, termostat 
yo‘qligi sababli u bir muncha yengil va oddiy ishlangan;
ƒ
dvigatelda suv g‘ilofi bo‘lmaganligi sababli u muzlab qolmaydi. 
Suyuqlik bilan sovitish tizimi.
Dvigatelning slindrlari atrofida, 
shuningdek, kallagi ichida bo‘shliqlar (sovitish g‘iloflari) bo‘lib, ular 
sovituvchi suyuqlik bilan to‘ldiriladi. Sovitish g‘iloflari patruboklar va 
qizigan suyuqlikni sovitib beradigan radiator 4 bilan ulanadi. Suyuqlik 
sovitish tizimiga radiatorning yuqorigi bo‘g‘izidan quyiladi, so‘ngra 
bo‘g‘iz qopqoq bilan zich berkitiladi. Qopqoqda klapanlar bo‘lib, 
sovitish tizimining ichki bo‘shlig‘i ular orqali atmosfera bilan 
bog‘lanadi. Bunday sovitish tizimini