Ikki nurli interferometrlar. Jamen va maykelson interferometrlari. Fabri-p’yero interferomet

IKKI NURLI INTERFEROMETRLAR. JAMEN VA MAYKELSON INTERFEROMETRLARI. FABRI-P’YERO INTERFEROMET Yorug’lik interferinsiyasini hosil qilish qilish uchun nurlar kogarent bo’lishi kerak. Demakki, Yorug’lik to’lqinlarining interferensiyasini ikki xil manbadan kelayotgan nurlarni qo’shish natijasida hosil qilib bo’lmaydi. Chunki bunda manbalardan kelayotgan nurlar (hatto bir manbaning turli nuqtalaridan kelayotgan nurlar ham) monoxromatik bo’lmaydi. Faqatgina lazerlar bundan istisno. Interferension tajribalarda bitta yorug’lik manbaining ikki tasvirini beradigan moslamalar yordamida ikki kogerent to’lqinlar manbai hosil qilinadi. Bunda ko’pincha yorug’likning qaytish va sinishidan foydalaniladi. Bunday interferometrlar ikki nurli interferometrlar deyiladi. Yuqori qaytarish koeffitsiyentiga ega bo’lgan sirtlardan ketma-ket qaytishlarda plastinkaga tushayotgan nurning amplitudasi har bir qaytishda ma’lum qismga kamayadi. Ya’ni tushayotgan nurning amplitudasi ko’p sonli amplitudalarga bo’linayotgandek bo’ladi. Shuning uchun ko’p nurli interferensiyaning bunday turiga to’lqin amplitudasi bo’linadigan interferensiya deyiladi. Difraksion panjarada yuzaga keladigan ko’p sonli interferensiyada tushayotgan nurlar to’lqin frontining panjara tirqishlari orqali bo’linib o’tishi kuzatiladi. Bunga to’lqin fronti bo’linadigan interferensiya deyiladi.Jamen interferometri. Bu interferometr ikkita bir-biriga parallel joylashtirilgan yassi plastinkalardan tashkil topgan. Plastinkalarning qalinligi x, sindirish ko’rsatkichi n. Yorug’lik dastasi birinchi plastinkaga tushib, rasmdagidek ikkita nurga ajraladi va bu nurlar ikkinchi plastinkada ham yana ikkita nurga ajraladi. Bu nurlarning yo’l yurish farqi quyidagiga teng 2hncosr₁2hncosr₂2hn(cosr₁cosr₂) Jemen interferometri. Jamen interferometri gaz temperaturasi o’zgarganda yoki begona aralashma bo’lganda sindirish ko’rsatkichida bo’ladigan juda kichik o’zgarishlarni aniqlashga yordam beradi. Shuning uchun bu asbob ko’pincha interferension refraktometr deb ataladi.