Ijtimoiy xayot va din

Dinlar tasnifi. Dinlar unga e’tiqod qiluvchilarning soni, miqyosi, o’zining ma’lum millat yoki xalqqa xosligi yoxud millat tanlamasligiga ko’ra turli guruhlarga bo’linadi:
1. Urug’-qabila dinlari - totemistik, animistik tasavvurlarga asoslangan, o’z urug’idan chiqqan sehrgar, shomon yoki qabila boshliqlariga sig’inuvchi dinlar. Ular millat dinlari va jahon dinlari ichiga singib ketgan bo’lib, hozirda asosan Avstraliya, Janubiy Amerika va Afrikadagi ba’zi qabilalarda va ayrim hududlarda asoslar saqlanib qolgan;
2. Millat dinlari - ma’lum millatga xos bo’lib, boshqa millat vakillari o’ziga qabul qilmaydigan dinlar. Ularga yahudiylik (yahudiy millatiga xos), hinduiylik (hindlarga xos), Konfutsiychilik (xitoy millatiga xos), sintoizm (yaponlarga xos) kiradi;
3. Jahon dinlari - dunyoda eng ko’p tarqalgan, kishilarning millati va irqidan qat’inazar unga e’tiqod qilishlari mumkin bo’lgan dinlar. Unga buddaviylik, xristianlik va islom dini kiradi.
Bundan tashqari, dinlar ta’limotiga ko’ra monoteistik - yakkaxudolik (yaxudiylik, islom) va politeistik - ko’pxudolik (hinduiylik, konfusiychilik) dinlariga bo’linadi.
Takrorlash uchun savollar:

1. 
   Din, uning elementlari xususida qanday tushunchalarga egasiz?
   
2. 
   Dinning ibtidoiy shakllari haqida nima bilasiz?
   
3. 
   Milliy va diniy qadriyatlarning xalqlar etnomadaniyat shakllanishiga qanday ta’siri bo’lgan?
   
4. 
   Mustaqillik sharoitida diniy munosabatlarning o’ziga xos tomonlari nimada?
   

Adabiyotlar:

1. 
   Karimov I.A. Inson, uning huquq va erkinliklari hamda manfaatlari – eng oliy qadriyat. – T.: O’zbekiston, 2005, 48 b.
   
2. 
   Islom entsiklopediyasi. – T.: Islom universiteti, 2004.
   
3. 
   Tokarev S.A. Rannie formo’ religii. – M.: Politizdat, 1990.
   

4-Mavzu: Dinlar kelib chiqishining ijtimoiy-tarixiy asoslari
REJA:

1. 
   Dinning dastlabki ko’rinishlari.
   
2. 
   Din va etnomadaniyat tarixi.
   
3. 
   Dunyoqarashning tarixiy shakllari.