Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq

11-MAVZU. MULOHAZA. XULOSA CHIQARISH 

 

  

170  

  

3.

 

o’xshashlikning iloji boricha har tomonlama bo’lishiga;   

4.

 

farklarning miqdori va sifatiga;   

5.

 

chiqarilayotgan xulosadagi ehtimol borligi nazarda tutilgan belgining o’xshash belgilarga yaqin 

tipni ifodalashiga.   

  

Bular analogiya bo’yicha chiqariladigan xulosalarning asosiy qoyidalari hisoblanadi.   

c) Yolgon analogiya 

ba’zan muxolifni aldash maqsadida qo’llanishi mumkin. Bunda yolgon 

analogiya sofistik usulni ifodalaydi. Predmetlar hodisalarning mohiyatini xususiyatlarini 

bilmaslik, tasodifiy o’xshashlikka tayangan holda xulosa chiqarish yolg’on analogiya 

hisoblanadi.   

Analogiya  o’quv  jarayonida,  isbotni  talab  etadigan  holatlarda,  matematik  modellashtirishda, 

badiiy ijodda muhim urin tutadi.   

5. Olamdagi alohida narsalar, ularning xususiyatlarini hissiy mushohada orqali aniqlash mumkin. 

Biz uyning tomi yopilmaganini ko’rib «uy bitmagan», dorining mazasini tatigach, «dori achchiq» 

deb aytishimiz mumkin. Bular oddiy, ko’rinib turgan haqiqat va ularni isbotlash uchun alohida 

dalil keltirish talab qilinmaydi. Lekin aksari hollarda (dars berish, ma’ruza o’qish, insho yozish, 

ilmiy  izlanish,  munozara,  sud  majlislari,  ilmiy  ishni  yoqlash)  kabi  o’z  fikrimizning  chinligini, 

asoslanganligini  isbotlashga  to’g’ri  keladi.  Ana  shunday  vaqtlarda  argumentlash,  ya’ni  dalil 

keltirish mantiqiy usulidan foydalanamiz.