«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

III. GLOSSARIY

 

GLOSSARIY

 

 

ATAMANING 

O’ZBEK TILIDA 

NOMLANISHI 

ATAMANING 

INGLIZ 

TILIDA 

NOMLANISHI 

ATAMANING 

RUS TILIDA 

NOMLANISHI 

ATAMANING MA’NOSI 

Shaxs 

Personality 

 

Личность  

-  bu  o’z  qobiliyatidan 

kelib  chiqan  xolda  ma’lum  bir 

ijtimoiy 

vazifani 

bajaruvchi 

inson.  Shaxs  vazifalarining  turli 

xilligi, 

uning 

tuzilishini 

ifodalaydi. 

Jamiyatda 

shaxs 

boshqa individlar, ijtimoiy holat, 

shaxs  va  jamiyat  o’rtasidagi 

munosabatlarni tartibga soluvchi, 

davlat turi bilan uzviy bog’liq. 

 

Ijtimoiy 

menejment 

Social 

managment 

Социональныя 

менежмент 

ijtimoiy 

masalalarni 

echish 

maqsadida  butun  aholini,  barcha 

ho’jalik va boshqaruv tuzilmalari 

sub’ektlari 

kuchini 

birlashtirishga 

qaratilgan 

davlatning  ijtimoiy  sohadagi 

faoliyati. 

    Ijtimoiy loyiha 

Social plan 

   Социональный 

план 

-bu 

o’zida 

dasturnig 

shunday 

xilma-xilligini  

ko’rsatadiki, 

unda 

nafaqat 

dolzarb  yo’nalishlar,  umumiy 

masalalar, 

balki 

maqsadga 

erishish  muddatlari,  obyektning  

rivojlanishini  chuqur  o’rganish 

asosida  bajaruvchilar  harakatlari 

va 

ijtimoiy 

normativlardan 

foydalanish  aks  ettirilishi  kerak. 

Bir  so’z  bilan  aytganda,  loyiha  

ijtimoiy 

masalalarni 

chuqur 

ishlab 

chiqish 

bilan 

xarakterlanadi 

va 

nafaqat 

ijtimoiy tashhis, balki tashkiliy  - 

boshqaruv 

(texnologik) 

ta’minotni ham o’z ichiga oladi 

Ijtimoiy 

rejalashtirish 

Social planning 

  Социональное 

планирование   

boshqaruv 

ta’sirining 

alohida  bir  shaklidir.  U  ilmiy 

asoslangan  proekt  realizatsiyasi 

bilan  bog’liq  va  obyektning 

yangi 

parametrlariga 

erishishning  aniq  vositalaridan 

foydalanishni talab etadi. 

 

 

---

317 

 

 

 

GLOSSARIY 

 

ATAMANING 

O’ZBEK TILIDA 

NOMLANIShI  

ATAMANING 

INGLIZ 

TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING 

RUS TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING MA’NOSI 

Ma’muriylashtirish  

Admistrator  

Адмистрация  

-bu  kompaniya  siyosati  va 

umumiy 

maqsadlarini 

shakllantirish, 

Boshqaruv  

Operation  

Управлене  

-bu  muayyan  shaxs  tomonidan 

barcha  vakolatga  egalik  huquqi 

borligi. 

       Inson resurslari  

Resour of 

people  

Человеческие 

ресурсы  

-bu  inson  tomonidan  amalga 

oshiriladgan  ishchi  kuchi,qo’l 

mehnati va boshqalar. 

An’anaviy boshqaruv 

Simply 

operation 

Традиционное 

управление  

-bu  muayyan  bir  dasturdan 

foydalanish,hech 

qanday 

yangiliklarsiz. 

Empirik maktab 

Empiric school 

Эмпирическая 

школа  

-    bu  maktabda  asosiy  faoliyat 

amaliyot  materiallarini  yig’ish 

va  e’lon  qilish,  shu  asosda 

boshqaruvchilarga  maslahatlar 

berishni 

ishlab 

chiqish 

hisoblanadi 

 

 

---

318 

 

GLOSSARIY 

 

  

ATAMANING 

O’ZBEK TILIDA 

NOMLANIShI  

ATAMANING 

INGLIZ 

TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING 

RUS TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING MA’NOSI 

Tashkiliy 

madaniyat 

Educationally 

culture 

Образовательная 

култура 

- bu faoliyatning rasmiy va 

norasmiy qonun va me’yorlarni, 

individual qiziqishlar, mavjud 

tashki-lotda ishchining alohida 

hulqi, boshqaruvchi stilining 

farqlari, ishchining maqsadi 

rivojlanishi, urf-odat va an’analar 

tizi-midir. 

 

Rahbar  

director 

Директор  

-bu  bir  qancha  guruhlar  yoki 

insonlar ustidan nazoratni amalga 

oshiradi 

va 

bo’lajak 

ishni 

rejalashtirib  tashkil  qiluvchu 

shaxs. 

Maslahatchi  

advicer 

Советник  

- bu ijtimoiy menejer, 

umumijtimoiy va umuminsoniy 

ne’matlar tashuvchisi, u jamiyat 

hayotini turli jabhalariga yaxshi 

moslashadi.  

 

Zamonaviy 

boshqaruv 

New operation  

Современное 

управление 

-bu boshqaruvning yangicha usuli 

bo’lib,boshqarishni 

jahon 

standartlariga  mos  ravishda  va 

yangiliklar bilan amalga oshirish. 

Boshqaruv 

maslahatlari berish 

Direction 

operation 

Управленческие 

советы 

-bu  rivojlanish  strategiyasini 

o’zgartirishga,  qo’shimcha  o’sish 

manbalarini  topishda  murakkab 

muammolarni    echish  uchun 

rahbarlarga 

mutaxassis 

yordamidir 

---

319 

 

GLOSSARIY 

 

ATAMANING 

O’ZBEK TILIDA 

NOMLANIShI  

ATAMANING 

INGLIZ 

TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING 

RUS TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING MA’NOSI 

Ijtimoiy siyosat 

Social polity 

Социальная 

 политика 

 

-  bu  ijtimoiy  masalalarni  echish 

maqsadida  butun  aholini,  barcha 

ho’jalik va boshqaruv tuzilmalari 

sub’ektlari kuchini birlashtirishga 

qaratilgan  davlatning  ijtimoiy 

sohadagi faoliyati 

Bozor xo’jaligini 

yaratish 

Create markets  

Создать рыночное 

хозяества 

-  bu maqsad emas,  balki har bir 

fuqaroga loyiq hayotni ta’minlash 

vositasi. 

Texnopolis  

technopolise 

Технополис 

-bu 

innovatsiya 

jarayonlarni 

jadallashtirish, 

texnologik 

yangiliklarni  tez  va  samarali 

qo’llashga 

yordam 

berish 

maqsadida 

tashkilm 

etilgan 

iqtisodiy zona shakllardan biri. 

Loyiha  

Plan  

План 

-bu  biror  bino,inshootni  barpo 

etish  maqsaddida  yoli  muayyan 

bir  buyumni  yaratishga  doir 

tayyorlangan hujjatlar majmui. 

Doktorina  

Doctorine  

докторина 

-bu  ta’limot,ilmiy  yoki  falsafiy 

nazariya,siyosiy tizim. 

 

 

 

 

 

 

 

---

320 

 

GLOSSARIY 

 

ATAMANING 

O’ZBEK TILIDA 

NOMLANIShI  

ATAMANING 

INGLIZ 

TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING RUS 

TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING MA’NOSI 

Ijtimoiy soha 

Social sphere 

Социальная сфера  davlat ijtimoiy siyosatini amalga 

oshiruvchi  kishilik  jamiyati 

hayot  faoliyatining  sohasi.  Bu 

siyosat 

jamiyat 

hayotining 

hamma  tomonlari  taraqqiyotini 

ta’minlovchi  moddiy    va  

ma’naviy 

ne’matlarni 

taqsimlash,  har  bir  insonning 

hayot 

tarzini 

yaxshilashga 

yo’naltirilgan.            «Ijtimoiy» 

ning    mazmuni  -  bu  ijtimoiy 

guruhlar,  individlar  o’rtasida 

ularning  holati,  jamiyatdagi 

o’rni  va  roli,  hayot  tarzi 

yuzasidan munosabatlaridir. 

 

Ijtimoiy siyosat 

Social politcs 

Социальная 

политика 

ijtimoiy 

masalalarni 

echish 

maqsadida butun aholini, barcha 

ho’jalik 

va 

boshqaruv 

tuzilmalari  sub’ektlari  kuchini 

birlashtirishga 

qaratilgan 

davlatning  ijtimoiy  sohadagi 

faoliyati. 

Tashkiliy 

madaniyat 

Corporative 

culture 

Коорпоративная 

культура 

- bu faoliyatning rasmiy va 

norasmiy qonun va me’yorlarni, 

individual  qiziqishlar,  mavjud 

tashki-lotda  ishchining  alohida 

hulqi,  boshqaruvchi  stilining 

farqlari,  ishchining  maqsadi 

rivojlanishi, 

urf-odat 

va 

an’analar tizimidir. 

Ijtimoiy 

rejalashtirish 

Social planning 

Социальное 

планирование 

boshqaruv 

ta’sirining 

alohida  bir  shaklidir.  U  ilmiy 

asoslangan  proekt  realizatsiyasi 

bilan  bog’liq  va  obyektning 

yangi 

parametrlariga 

erishishning  aniq  vositalaridan 

foydalanishni talab etadi. 

Ijtimoiy - 

psixologik 

Social 

pyschological 

Социально 

психологическая 

ijodiy  aql,  strategik  fikrlash, 

ko’pchilik 

energiyasini 

birlashtira 

olish, 

innovatsiyalarga moyillik. 

 

Mutaxassislar 

Experts 

 

      Специалисты 

bu 

maxsuslashtirilgan 

xodimlar  bo’lib,  ular  mavjud 

bo’lgan 

axborotlar 

asosida 

---

321 

 

ishlab  chiqarish  va  boshqaruv 

xarakteridagi  masalalarini  hal 

qilish 

variantlarini 

ishlab 

chiqadilar. 

Boshqaruv 

mutaxassislari 

boshqaruv 

funktsiya-larini 

va 

ularning 

kasbiy 

tayyorgarligi 

bilan 

xarakterlanadi. 

Bosh 

mutaxassislar, 

etakchi 

mutaxassislar,  turli  kategoriya 

darajadagi 

mutaxassislar 

farqlanadi. 

Mutaxassislar 

guruhiga 

injenerlar, 

iqtisodchilar, 

buxgalterlar, 

huquqshunoslar,  psixo-loglar  va 

boshqalar kiradi. 

Boker 

Broker 

 

Брокер  

-tovarga 

nisbatan 

mulk 

huquqini  olmaydigan  ulgurji 

savdogar  bo’lib,  uning  asosiy  

funktsiyalari 

xaridorlarning 

sotuvchilar bilan xabarlashishini 

va 

ular 

o’rtasidagi 

muzokaralarda ko’maklashishini 

o’z ichiga oladi. 

 

 

 

 

 

 

---

322 

 

GLOSSARIY 

 

ATAMANING 

O’ZBEK TILIDA 

NOMLANIShI  

ATAMANING 

INGLIZ 

TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING 

RUS TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING MA’NOSI 

ijtimoiy tizimlar     Social systems 

Социальная 

система 

- 

bu 

odamlar 

va 

ijtimoiy 

guruhlarning  birgalikdagi  faoliyati 

natijasida  hosil  bo’ladigan  ijtimoiy 

munosabatlar yig’indisidan iborat 

genezis 

Genesis  

Генезис 

 

ijtimoiy 

menejment 

Social 

managmant 

Социальный 

менеджмент 

-bu ijtimoiy menejmentning 

xarakterli jihatlari bo’lib ijtimoiy 

qonunlar, boshqaruv 

qonuniyatlarini bilish va ulardan 

foydalanish, boshqaruv ta’siri 

jarayonining tizimligi va 

uzluksizligini ta’minlash, 

boshqariluvchi obyektlar va 

boshqaruv sub’ektlarini 

modellashtirish, xodisalarni sifat va  

miqdor jihatdan baholash, davlat, 

ho’jalik va ijtimoiy menejmentning 

o’zaro aloqadorligi va hamkorligi 

hisoblanadi. 

 

uslubiy tadqiqot 

 Method of 

researchs  

Методические 

исследования 

-  bu  xodisalar,  tizim-lar  va 

boshqaruv jarayonlari xaqida bilim 

olish  uchun  yanada  samarali 

yo’llar,  yondashuvlar  va  usullarni 

ishlab chiqishdan iborat 

texnologik tizim 

System of 

technological 

Технологическая 

система 

*  bu    barcha  hodisa  va  tizimalrni 

o’zaro 

texnologiyalashtirish,ma’lum 

bir 

sistemada yuritish. 

---

323 

 

GLOSSARIY 

 

ATAMANING 

O’ZBEK TILIDA 

NOMLANIShI  

ATAMANING 

INGLIZ TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING 

RUS TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING 

MA’NOSI 

Boshqaruv uslubi 

 

Method of 

operation 

Управленческие 

методы 

-  bu  tashkilot  qo’ygan 

maqsadlarga erishish uchun 

boshqarilayotgan 

ob’ektlarga  ta’sir    qilish 

usullari yig’indisi. 

ko’rsatmali ta’sir 

Model farm 

influence 

Показательное 

влияние 

-o’rnatilgan tashkiliy aloqa-

lardan  joriy  foydalanishni 

va 

ish 

sharoitlari 

o’zgarganda  ularni  qisman 

tug’irlashni aks ettiradi. 

intizomiy ta’sir 

 

Ordinal influence 

Порядочные 

влияния 

 Ular  tashkiliy  aloqalar 

muvozanatini 

intizomiy 

talablar  va  mas’uliyatlar 

tizimi  vositasida  ushlab 

turishga mo’ljallangan. 

O’z-o’zini 

boshqarish 

Self government  

Самоуправления  boshqarish nafaqat  

boshqaruv sub’ekti 

tomonidan  u yoki bu 

qarorlarni mustaqil  qabul 

qilishni, balki ularning 

bajarilishini ham nazarda 

tutadi. Undan tashqari, 

jamoaning har bir a’zosi 

qarorlarning bajarilishi 

yuzasidan shaxsiy 

mas’uliyat his qiladi. 

 

---

324 

 

GLOSSARIY 

 

ATAMANING 

O’ZBEK TILIDA 

NOMLANIShI  

ATAMANING 

INGLIZ TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING 

RUS TILIDA 

NOMLANIShI 

ATAMANING 

MA’NOSI 

Boshqaruvning ilmiy 

uslublari 

Methods of 

operation 

Научные методы 

управления  

-  bu o’z-o’zini rivojlantirish 

maqsadida boshqaruvning 

murakkab texnikasidan 

foydalanish uslublar 

yig’indisi ularni ilmiy 

mazmun bilan, birinchi 

navbatda ijtimoiy 

loyihalashtirish bilan 

to’ldirish mumkin. 

 

Kibernetik 

modellashtirish 

Model of ciber 

Кибернетическая 

модел 

- bu  murakkab ob’ektlar 

asosiy parametlarini o’rganish 

maqsadida ularni 

soddalashtirish va shu asosida 

ularning chuqur mohiyatini 

ochish hisoblanadi. 

 

Ijtimoiy tizimlarni 

bashorat qilish 

 Forecast social 

systems  

Прогноз 

социональнаой 

системы 

boshqaruv 

organlarini 

istiqbolli 

muammolarini 

echishga 

yo’naltiradi, 

bashorat  modelini  amalga 

oshirish  mumkin  bo’lgan 

sharoitlarni aniqlaydi, ulardan 

mumkin 

bo’lgan  

chetlashtirishlar 

xaqida 

ogohlantiradi. 

Axborotlashtirilgan 

boshqaruv tizimlari 

System of news 

Информационная 

система 

упрваления 

Axborotni  yig’ish  va  qayta 

ishlash 

jarayoni 

elektron 

hisoblash  texnikasini  qo’llash 

natijasida 

sifat 

jihatdan  

o’zgaradi.  Elektron  hisoblash 

texnikasining 

muhim 

ahamiyati shundan iboratki, u 

tarixiy  paradoksni  echish 

uchun  texnik  baza  bo’lib  

xizmat qiladi. 

 

 

 

 

 

---

325 

 

 

GLOSSARIY 

 

ATAMANING 

O’ZBEK TILIDA 

NOMLANISHI  

ATAMANING 

INGLIZ 

TILIDA 

NOMLANISHI 

ATAMANING 

RUS TILIDA 

NOMLANISHI 

ATAMANING MA’NOSI 

Ijtimoiy menejment 

mexanizmlari 

Mechanism of 

social 

managment 

Механизмы 

социального 

менежмента 

mexanizmlari  ijtimoiy  maqsad-

lilik, 

boshqaruv 

uslublari 

(iqtisodiy,  ma’muriy-tashkiliy, 

yuridik,  ilmiy  va  boshqalar)ga 

yo’naltirilgan. 

Ular 

orasida 

butun 

boshqaruv 

ta’sirlari 

tizimida  birlashtiruvchi  bo’lgan 

ijtimoiyliklar  alohida  ajratiladi. 

Ularga  mehnatga  munosabat, 

inson 

hulq-atvori 

bo’yicha 

chora-tadbirlar yig’indisi kiradi 

Boshqaruv 

funktsiyalari  

Function of 

operation 

Функции 

управления 

faoliyatining 

alohida 

turlari 

bo’lib,  jamiyatni  boshqarish 

jarayonida  odamlar  munosabati 

va aloqalarini maqsadga muvofiq 

ta’sirini 

amalga 

oshirish 

bosqichlari  va  yo’nalishlarini 

ko’rsatadi 

 Chiziqli bo’g’inlar 

Linely parts 

Линейчатые 

части  

- 

bu 

ob’ektni 

bevosita 

majmuaviy  boshqarishni  amalga 

oshiruvchi,  ijtimoiy  tuzimning 

ma’muriy  alohidalashgan  bir 

qismi 

(tarmoq 

vazirliklari, 

korporatsiyalar, 

trestlar, 

uyushmalar,  korxonalar,  tsexlar 

va h.k.). 

Funktsional 

bo’g’inlar 

 

Parts of function  Функциональная