«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

10.2.
 
Qishloq xo’jaligi mahsulotlari yarmarksi va ko’rgazmalarinng o’ziga 
xos xususiyatlari.
Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ham oldi-sotdi shartnomalarining barcha 
ko‘rinishlari predmeti bo‘lib, ularini ulgurji savdosi, yarmarka va ko‘rgazmalari 
qator o‘ziga xos xususiyatlari bilan ajralib turadi. Birinchidan, qishloq xo‘jaligi 
mahsulotlarining ko‘pchiligi tez buziluvchi mahsulotlar turiga kirib, darxol iste‘mol 
qilishni yoki qayta ishlashni talab etilishi bilan boshqa-sanoat mahsulotlaridan farq 
qiladi. Shuning uchun mahsulot ishlab chiqaruvchi uni uzoq vaqt saqlab turish 
imkoniyatiga ega emas. 
Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini shartli ravishda dehqonchilik mahsulotlari 
yarmarkasi va chorvachilik mahsulotlariga bo‘lish mumkin. 
Dehqonchilik mahsulotlari yarmarkasini: a) Meva sabzavotlar yarmarkasi; 
b)Texnik xom roshyo (Paxta, zig‘ir, kanop, yog‘li, dukkakli va boshqalar) 
mahsulotlari yarmarkalariga ajratib o‘rganish maqsadga muvofiqdir. 
Chorvachilik mahsulotlari yarmarkasi ko‘pinchao‘ noyob zotlik chorvalar 
(Otlar, sigir, qora mol, cho‘chqa, parranda, quyon va boshqalar) ko‘rgazmalari va 
an‘anaviy yillik mavsumiy maxsuldor chorvalar ko‘rgazma-yarmarkalaridan 
iboratdir. 
Bundan tashqari qishoq xo‘jalik mahsulotlari ayrim xollarda boshqa tarmoq
qayta ishlash sanoati mahsuloti sifatida o‘tkaziladigan yarmarka va ko‘rgazmalar 
predmeti bo‘lishi mumkin. 

---

223 
Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yarmarkalarini tashkil etish tamoyillarini 
o‘rganishda quyidagilarni sanab o‘tish kifoya qiladi: 
Meva-sabzovotlar yarmarkasi tashkilotchilari ko‘pincha ko‘rgazmaga, 
yarmarkaga, savdo tashkilotlari bilan bir qatorda ushbu mahsulotlari kayta ishlovchi 
sanoat korxonalarining vakillarini ham taklif etadilar. Ayrim xollarda o‘tkaziladigan 
yarmarka va ko‘rgazmalar tashabbuskorlari, ayni shu qayta ishlash sanoati 
mutaxassislari ta‘sischilari bo‘lishlari ular uchun zarur bo‘lgan xom ashyo 
manbalarini aniqlash va ular bilan uzoq mudatli shartnomalar tuzish imkoniyatini 
yaratadilar. 
An‘anaviy qishloq xo‘jalik mahsulotlari yarmarkalari qayta ishlash sanoati 
korxonalari bilan bir qatorda qayta ishlash va mahsulotlarni saqlashning yangi ilg‘or 
texnologiyalarini keng jamoatchilik va mutaxasssislarga tashnishtirish maqsadida 
maxalliy davlat boshqaruvi tashkilotlari tashabbusi bilan tashkil etilib, yangi 
texnologiya va noyob loyixalarini tadbiq etish bo‘yicha turli imkoniyatlar darajasini 
yaratadi, potentsial investorlarni jalb etish uchun reklama vazifasini o‘taydi. 
O‘ta noyob zotlik chorvachilik mahsulotlari yarmarka-ko‘rgazmalarida 
odatda, taklif etilganlar (Badavlat kishilar, kollektsionerlar, selektsionerlar, naslchi-
Genetiklar, olimlar, soxa mutaxassislar) ishtirok etishlari mumkin. Chunki, bu 
yarmarka va ko‘rgazmalarni tashkil etish Chorvani ovqatlantirish tartibi, parvarish 
qilish va xavfsizligini ta‘minlash bilan bog‘liq ancha qimmatli harajatlarni talab 
etish bilan birga qatnashchilir tomonidan maxsus bilim va ko‘nikmalarga ega 
bo‘lishlarini taqazo etadi.