Ijtimoiy-gumanitar

O’zbekiston Respublikasi
Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi
Denov tadbirkorlik va pedagogika istituti
“Ijtimoiy-gumanitar” fakulteti
Tarix yo’nalishi 3 -kurs 306-guruh talabasi
Tursoatov Fazliddinning
Jahon tarixi fanidan yozgan

KURS ISHI

Mavzu: “Turkiya-Rossiya munosabatlari (XVII-XVIIIasrlar)”


Mundarija;
I.Bob.Yangi davr boshlarida Rossiya-Turkiya munosabatlari………………5
1.1.Xalqaro vaziyatda Rossiya-Turkiya munosabatlarining keskinlashuvi…5

1.2. XVII-XIX asrlardagi rus-turk urushlarining boshlanishi……………….10

II.Bob.Rus-turk urushlari va ularning oqibatlari…………………………….13
2.2.Rus-turk urushlarining borishi…………………………………………….12
2.2. Rus-turk urushlarining yakuni va oqibatlari…………………………….31.
Xulosa……………………………………………………………………………31
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati……………………………………………32
Kirish
Mustaqil O`zbekiston Davlatining tashkil topishining hozirgi bosqichida tarix o`qitishning yanada yaxshilab, yangilab borish, o`qitish jarayonini, uning ob’ektiv suratda amal qiluvchi qonuniyatlarini aniq va mukammal bilib olish, bu qonuniyatlardan huquqiy demokratik davlatning faol va ongli quruvchilarini tayyorlab yetishtirish maqsadida to`g`ri foydalanishi zarur. Jahon tarixini o`rganish shuning uchun kyerakki, u soxta tarixiy tushuncha va tarixiy xotirasizlikka barham byeradi, milliy g`oya va mafkura takomillashuvini tyezlashtiradi. Yurtboshimiz aytganlaridek: «O`z tarixini bilgan, undan ruhiy quvvat oladigan xalqni yengib bo`lmaydi». ¹ Jahon tarixida ikki buyuk davlat Rossiya va Turkiya munosabatlari doim ham mo’tadil bo’lmagan. Turli sabablarga ko’ra ular o’rtasida urushlar va nizolar kelib chiqqan. Birinchi rus-turk urushining sababi 1676 yilda Ukrainaning o'ng qirg'og'ining markazi Chigirinning rus qo'shinlari tomonidan bosib olinishi edi va turklar ham bunga da'vo qilishdi. Bunga javoban sulton 1677 yilda 120 ming kishilik turk-tatar qoʻshini bilan Chigiringa koʻchib oʻtdi, ammo u ruslar tomonidan magʻlubiyatga uchradi. Keyingi yili turklar va tatarlar Chigirinni egallab, yo'q qilishga muvaffaq bo'lishdi, ammo keyin ularni u erdan haydab chiqarishdi. 1679-1680 yillarda aks ettirilgan. va Qrim tatarlarining Ukrainaga bosqinlari. Natijada, 1681 yil yanvarda Turkiya Rossiya bilan Baxchisaroyning murosa sulhini tuzdi va u 20 yil davomida sulh tuzdi; Ukrainaning chap qirg'og'i va Kiyev Rossiyaga o'tdi.
6 yildan so'ng Rossiya Turkiyaga qarshi "Muqaddas Liga"ga (Avstriya, Polsha va Venetsiya) qo'shilib, Qora dengizga chiqish umidida turklar va Qrim tatarlari bilan yangi urush boshladi. Knyaz V.V.Golitsinning 1687 va 1689 yillarda Qrimga qilgan ikki yurishi behuda yakunlandi. Ammo 1695-1696 yillarda B.P.Sheremetevning Dneprning quyi oqimidagi yurishlari. muvaffaqiyatli bo'ldi: 4 turk qal'asi bosib olindi, Dneprning og'zi ruslarga o'tdi. Shu bilan birga, Pyotr I boshchiligidagi boshqa rus armiyasi ikki tomonlama qamaldan so'ng Azovni turklardan tortib oldi, bunda flot katta rol o'ynadi. Pyotr I, Boltiqbo'yi uchun shvedlar bilan tezda urush boshlashga shoshilib (qarang: 16-19-asrlardagi rus-shved urushlari), turklardan katta imtiyozlar talab qilmadi va shunga ko'ra, shu bilan kifoyalandi. Konstantinopol tinchligi (1700), Rossiya okrugi bilan faqat Azovni oldi.
1710 yil noyabrda Pyotr I turklarning tajovuzkor harakatlariga javoban hujumga o'tdi va Dunayga ko'chib o'tdi va serblar, moldavanlar va vallachians bilan ittifoq tuzdi. Ittifoqchilarning yordami zaif va bevaqt bo'lib chiqdi va daryo bo'yidagi rus armiyasi. Prut turklar va qrim tatarlarining besh baravar ustun kuchlari tomonidan o'ralgan edi. Pyotr I, rus askarlari barcha hujumlarni qaytarganiga qaramay, turklarga Azovni qo'shin bilan qaytarib berishsa, uni qaytarishga va'da berdi. Turkiya esa tez orada jangovar harakatlarni davom ettirdi. 1713 yil iyul oyida Turkiya faqat Azov bilan kifoyalanib, Adrianopol tinchligini tuzdi.