Ijtimoiy g‟oya va badiiy g‟oya

moyilligi, 
g'oyasi,
ushbu mavzuni badiiy yoritish bilan bog'liq fikrlar. " Binobarin, g'oya ishning 
subyektiv asosidir. Shunisi e'tiborga loyiqki, G'arb adabiyotida badiiy g'oya, ba'zi 
jumlalar, ba'zi jumlalar, ba'zi jumlalar, muallifning ishning ma'nosini ifoda etish 
tendentsiyalari qo'llaniladi. Bu A.Kompanning "jin nazariyasi" ishida batafsil 
tasvirlangan. Bundan tashqari, ba'zi zamonaviy oilaviy tadqiqlarda olimlar "ijodiy 
tushuncha" toifasidan foydalanadilar. Xususan, u L. Chernets tomonidan tahrirlangan 
darslikda yangradi. Majestiy san'at g'oyasi, ish qanchalik ko'p bo'lsa. V.V. Kelinov 
Hudga qo'ng'iroq qildi. Tasvirlarning o'zaro ta'siridan o'sgan semantik turdagi 
mahsulot 
turini 
yarating. 
Yozuvchilar 
va 
faylasuflarning 
bayonotlarini 
umumlashtiramiz, biz kaputni ayta olamiz. G'oya, qarama-qarshi, mantiqiy g'oyalardan 
mualliflik bayonoti bilan shakllanmaydi, balki badiiy butunlik tafsilotlarda 
tasvirlangan. Baholash yoki ishning ahamiyati, uning mafkuraviy yo'nalishi 
tendentsiya deb ataladi. Sotsialistik realizm adabiyotida, tendentsiya qisman talqin 
qilindi. Tolstoy rivoyatida bo'lgani kabi, g'oyalarning epik asarida: "Oddiylik, yaxshi 
va haqiqat yo'q." Ko'pincha, ayniqsa so'zlarda g'oya ishning tuzilishini taassurot 
qoldiradi va shuning uchun katta analitik ishlarni talab qiladi. Odatda tanqidchilar 
odatda aralashadigan butun boylik g'oyasi sifatida badiiy ish. Ko'plab lirik asarlarda 
g'oyalarni taqsimlash nomuvofiqlik emas, chunki u deyarli patoslarda eriydi. 
Binobarin, g'oya xulosaga kiritilmasligi va albatta izlash kerak. Adabiyot tarkibidagi 
hamma narsa mavzu va g'oyalar tomonidan belgilanmaydi. Muallif rasmlardan 
foydalanib, mavzuni mavzuga mafkologik va hissiy munosabatda ifoda etadi. Va 
muallifning hissiyotlari individual bo'lsa-da, ba'zi elementlar tabiiy ravishda 
takrorlanadi. Turli xil asarlarda shunga o'xshash hissiyotlar namoyon bo'ladi, hayotni 

---

15 
yaqinlashtiradigan yaqin turadi. Ushbu hissiy yo'nalishda turlari, fojia, qahramonlik, 
romaniya, sentiminatsiya va uning navlari bilan kulgili va uning navlari bilan kulgili 
(hazil, istehzo, grotesk, sarkazma, Satrim). Ushbu tushunchalarning nazariy holati 
juda ko'p nizolarga olib keladi. Ba'zi zamonaviy olimlar, an'ana davom etmoqda. 
Belinskiy ularni "patos turlari" deb atadi (Pospelov). Boshqalar "badiiy 
mododulyarlar" deb nomlanadi (V. Tyupa) va bu muallifning shaxsiyat 
tushunchasining timsolidir. Uchinchisi (V. Xolizxev) "mafkuraviy his-tuyg'ular" deb 
nomlanadi. Tadbirlar markazida ko'plab asarlarda tasvirlangan harakatlar mojarolar, 
qarama-qarshilik, har qanday insonning har qanday narsasi, har qanday narsa bilan 
bog'liqdir. Shu bilan birga, qarama-qarshiliklar nafaqat boshqacha kuch, balki har xil 
tarkib va \u200b\u200bxarakterli bo'lishi mumkin. Ko'pincha o'quvchini topishni 
istagan javob, muallifning qahramonlarining qahramonlariga va ularning xatti-
harakatlarining turiga qarama-qarshi bo'lgan qahramonlarning qahramonlariga 
nisbatan hissiy munosabati deb hisoblash mumkin. Darhaqiqat, yozuvchi ba'zan uning 
shaxsiy turiga bo'lgan hamdardlik va antipatiya va har doim ham uni aniq hisoblab 
bo'lmaydi. Shunday qilib, f.m. Dostoevskiy, u splitter bilan chiqqanini qoralash, ayni 
paytda u hamdardlik bildiradi. Turgenev Bazarovning Pavel Petrovichning og'zini 
tekshiradi, ammo shu bilan birga uni qadrlash, ilm-aql-idrok va bilish, - dedi Nikolay 
Petrovich. Bu badiiy asarda duch kelgan qarama-qarshiliklar mohiyat va mazmuni, 
uning hissiy boylik bog'liq. Va Pafos so'zi hozirda she'riyat g'oyasidan ancha kengroq 
deb qabul qilinadi, bu ish va belgilarning hissiy va qiymat yo'nalishi. Shunday qilib, 
turli xil patos.