Ijtimoiy-demografik prognozlashtirish reja: reja

Lᵪ×Pᵪ =Lᵪ₊₁

bu yerda: Lᵪ— x yoshgacha yashashi mumkin bo'lgan aholi soni; Pᵪ — x + 1 yoshgacha yashashi mumkin bo’lgan ehtimollik koeffitsienti; Lᵪ₊₁ — x + 1 yoshgacha yashashi mumkin bo’lgan aholi soni. Demak, har bir yoshdagi aholi soni (Lᵪ) har bir yosh yashashi mumkin bo'lgan ehtimollik koeffitsienti (Pᵪ ) yordamida bir yoshdan (Lᵪ) ikkinchi yoshga (Lᵪ₊₁) siljitiladi.

Masalan, 2010 yilda 55 yoshdagi aholi soni 123557 ga teng deylik, 55 yoshdan 56 yoshgacha, ya’ni bir yilda shu guruh aholisining yashash ehtimollik koeffitsienti 0,98588 ga teng. Bu koeffitsientni topish uchun asosiy yosh guruhlari bo'yicha har 1000 kishiga hisoblangan o'lim ko'rsatkichidan foydalanildi. Aytaylik, aholining 55-59 yoshdagi guruhi uchun o'limning maxsus ko'rsatkichi 14,12‰ ga teng yoki har 1000 ta 55-59 yoshdagi aholida o'lganlar soni 14,12 ni tashkil etgan.

Masalan, 2010 yilda 55 yoshdagi aholi soni 123557 ga teng deylik, 55 yoshdan 56 yoshgacha, ya’ni bir yilda shu guruh aholisining yashash ehtimollik koeffitsienti 0,98588 ga teng. Bu koeffitsientni topish uchun asosiy yosh guruhlari bo'yicha har 1000 kishiga hisoblangan o'lim ko'rsatkichidan foydalanildi. Aytaylik, aholining 55-59 yoshdagi guruhi uchun o'limning maxsus ko'rsatkichi 14,12‰ ga teng yoki har 1000 ta 55-59 yoshdagi aholida o'lganlar soni 14,12 ni tashkil etgan.

Pᵪ =(1000-14,12)/1000= 0,98588

Shundan so'ng 55 yoshdagilar soni — 123557 topilgan koef­fitsient 0,98588 ga ko'paytirilib, keyingi yilda 56 yoshga kiradiganlar soni hisoblanildi. Yoshdan yoshga o'tib borgan sari yashash ehtimollik koeffitsienti ham o'zgarib boradi.

Foydalanildi:

“DEMOGRAFIYA” - ABDURAHMONOV Q.X. va ABDURAMANOV X.X.