"Ижтимоий соҳада моделлаштириш ва тизимли таҳлил" фанига кириш. Моделлаштириш ва тизимли таҳлил бўйича бошланғич маълумотлар

Fanning matematik apparati:

• chiziqli va chiziqli bo'lmagan dasturlash
• qarorlar nazariyasi
• o'yin nazariyasi
• imitatsion modellashtirish
• navbat nazariyasi
• statistik xulosalar nazariyasi

Tizimli tahlilni qo'llash:

• ilmiy-tadqiqot ishlarini uzoq muddatli va joriy rejalashtirish
• turli ob'ektlarni loyihalash
• ishlab chiqarish va texnologik jarayonlarni boshqarish
• alohida tarmoqlar va qishloq xo'jaligi rivojlanishini prognozlash
• mehnat resurslari va inventarlarini taqsimlash
• muammolarini hal qilish
• tashish marshrutlari va jadvallarini tayyorlash
• tovarlarni tashish vositalarini tanlash va boshqalar.

Tizim tahlilning bosqichlari (Drogobitskiy A.N.) Boshqariladigan tizim modelini yaratish tizim tahlilining asosiy vazifasi hisoblanadi

• O'rganilayotgan ob'ektning modelini qurish;
• Tadqiqot masalasini qo’yilishi;
• Belgilangan matematik masalani yechish.

O'rganilayotgan ob'ektning modelini qurish

• tizim strukturasini o‘rganish, tahlil qilinayotgan tizimda kuzatish va tajribalar o‘tkazish;
• modelni qurish;
• modellarni tasdiqlash, noaniqlik va sezgirlikni tahlil qilish, reallik.

2. Masalani qo’yilishi:

• resurslar imkoniyatlarini o'rganish;
• muammoni shakllantirish;
• tizimli tahlilning maqsadlarini aniqlash.

3. Belgilangan matematik masalani yechish:

• masalani yechish mezonlarni shakllantirish;
• muqobil variantlarni yaratish;
• tanlash yoki qaror qabul qilish;
• tahlil natijalarini amalga oshirish.

Ijtimoiy jarayonlarni modellashtirish

Asl nusxaning analogi model deb ataladi

Haqiqiy hayot ob'ektlarini, ijtimoiy jarayonlar hodisalarini, organik va noorganik tizimlarni o'rganishning ko'p qirrali usuli modellashtirish deb ataladi.

Modellashtirishdan maqsad:

• Muammoning hozirgi holatini ko'rsatish;
• Eng keskin "tanqidiy" lahzalarni, qarama-qarshiliklarning "tugunlarini" ochib berish;
• Rivojlanish tendentsiyalari omillarni aniqlash;
• Davlat jamoat tashkilotlari va shaxslarning ijtimoiy muammolarni hal etishning maqbul variantlarini izlash.