Ижтимоий-сиёсий газета 020 йил 25 январдан чиқа бошлаган №190 (190), 2020 йил октябрь, сешанба

ҳамиша яшнаб тургувчи дарахт илдизидек мустаҳкам
Мен шу каби тарихий маълумотларга 
таяниб, турку тожик ва ҳинд уруғларига 
мансуб кўкалдош ва доялар ҳаёти ва 
тақдири тўғрисида асаримда муфас-
сал баён этишга, тасвирлашга ҳаракат 
қилганман. Масалан, асли Хуросон-
нинг тожикзабон аҳолисидан бўлган 
ва Акбар билан бир онани эмиб катта 
бўлган Зайниддин кўкалдош 60 йилдан 
кўпроқ умрини иззату икром билан юқо-
ри мартабаларда ўтказган. Зайниддин 
кўкалдош Бобурнинг энг ишончли сар-
кардаларидан ҳисобланган. Афғонис-
тонда қалтис вазият юзага келганда, 
Акбар уни Кобул ҳокими этиб тайинла-
ган. Зайниддин тадбиркорлик билан у 
ердаги барча мушкул вазиятларни бар-
тараф этган ва Акбар бошчилигидаги 
марказий ҳукумат билан Афғонистон 
алоқаларини яхши йўлга қўйган. Ак-
бар кейинчалик ўғли Салимга Зайнид-
дин кўкалдошнинг қизини олиб бериб, 
ўртадаги дўстлик ришталарини қуда-
андачилик билан ҳам боғлаган ҳамда 
умрининг охиригача дўстлик ва кўкал-
дошлик расм-русумларига содиқ қол-
ган. Албатта, бу икки халқнинг дўстлик 
ришталарига Фирдавсий “Шоҳнома”-
сию Навоийнинг “Хамса” достонлари 
катта маънавий мадад берган. Бобур 
ва унинг авлодлари ёшлик йиллари-
даноқ ўз она тили бўлган туркий тил 
билан бирга, форс тилини ҳам астой-
дил муҳаббат билан ўрганган ва ҳар 
икки тилда минглаб байт шеърлар ёд 
олган. Ушбу тарихий ҳақиқатга суянган 
ҳолда асарда Бобурнинг ёшлик йилла-
рини тасвирлар эканман, унинг туркий 
ва форсий шеърлардан бирдек завқ 
олишини ушбу сатрларда ифодалаб 
бердим:
Қоши ёсинму дейин, 
кўзи қаросинму дейин…
Зи мардони жаҳон мардий беёмуз…
Биринчи сатр Алишер Навоийга те-
гишли бўлса, иккинчиси Фирдавсий 
қаламига мансубдир. Бобурнинг “Шоҳ-
нома”га бўлган муҳаббатини унинг Фир-
давсийнинг қуйидаги байтини тошга ўй-
дириб ёздирганидан ҳам англаш мумкин: