Ижтимоий психологияда эр-хотин конфликтлари муаммолари

Қадриятларга алоқадор омиллар (ўзимиз эътироф этган ёки рад этган тамойиллар): жамоавий, гуруҳ-гуруҳ ёки шахсий эътиқод, ишонмаган ва ишонган қадриятлари- миз ва уларнинг хулқда намоён бўлиши, мафкуравий, мада- ний, диний, ахлоққа оид, сиёсий, профессионал қадриятлар ва эҳтиёжлар борасида келиб чиқиши мумкин бўлган низо- лар;

Муносабатлар омили: бундай омиллар бевосита ўза- ро алоқалар ва мулоқотдан инсоннинг қониқиши ёки номаъ- қул, деб эътироф этишидан келиб чиқади. Шахслараро ўзаро муносабатларда кўпроқ бир шахснинг кутишларига бошқа бир инсоннинг ёки одамларнинг муомаласи мос келмасли- ги ҳолатларида шахсий низолар келиб чиқадики, уларнинг бартараф бўлиши турли вазиятларда турлича тус олиши, чў- зилиб кетганда, баттар “газзак” отиши, қисқа фурсатда ҳал этилса, муаммо ҳал бўлиши ҳам мумкин. Шахсий мулоқот- даги низолар шахснинг ҳаётий тажрибаси, маълумотлилиги даражаси, профессионал маҳоратига боғлиқ равишда турли кўринишларда ўз ечимини топиши мумкин;

Хулқ-атвор билан боғлиқ омиллар: манфаатлар, қи- зиқишлар, ўзига бўлган баҳога зид келадиган ёки хавф-ха- тар туғдирувчи вазият пайдо бўлиши билан гўёки, ҳимоя воситаси сифатида пайдо бўлувчи омиллар туркуми бўлиб,

бу иккинчи томоннинг худбинлиги, адолатсизлиги, масъу- лиятсизлиги ёки лоқайдлик, бепарволик оқибатида келиб чиқади. Низокашлар бундай шароитда ўзларига нисбатан бўлаётган салбий муносабатни хатти-ҳаракатда кўриб, се- зиб турганлари боис хафагарчилик келиб чиқади ва бу кон- фликт билан тугайди.
Конфликт ёки низолар ўзаро муносабатлардаги одам- ларнинг субъектив хатолари сабабли ҳам келиб чиқиши мумкин, шу нуқтаи назардан ҳам конфликтларнинг турлари фарқланади:
Шахснинг ўзига алоқадор бўлган ички низолар – одат- да, бевосита ижтимоий психология томонидан ўрганилмай- ди, бу каби низолар умумий, педагогик ҳамда патопсихо- логиянинг предмети бўлиб, у асосан бир инсон қалбидаги турли ҳис-кечинмалар, истак-хоҳишлар ва мотивларнинг бир бирига зид келиши, қарама-қарши фикрларнинг пайдо бўлиши оқибатида юзага келади. Бундай низо шахсгагина маълум бўлган, баъзан эса одам қилиб қўйган иши айнан ўзининг ички низолари оқибати эканлигини англамаганда, унга психоаналитик ёки психиатр ёрдамга келади.