Ижтимоий фанлар факультети “Амалий психология” йўналиши Рақамли технологиялар фанидан мустақил иш тақдимоти

Таҳдидларнинг кенг тарқалган турлари
1. Ташкилот ходимлари (оператор, муҳандис, тизим маъмури ва бошқалар) томонидан йўл қўйилган хатоликлар натижасида келиб чиқадиган таҳдидлардир.
2. Ёнғинлар ва сув тошқинлари туфайли ахборот тизимларига етказилган зарар;
3. Фойдаланувчиларнинг ахборот тизимидан воз кечишлари;
4. Ахборот тизимининг ички носозлиги;
5. Ахборот муносабатларини қўллаб-қувватловчи инфраструктуранинг рад этиши.
6. Корхонадан «хафа» бўлган ходимлар (фаолият кўрсатаётган ва собиқ) айниқса, жуда катта хавф туғдирадилар. Улар одатда ўзларини хафа қилган корхонадан ўч олиш мақсадида зарар етказишга ҳаракат қиладилар.
7. Табиий офатлар, албатта, таҳдидлар келтириб чиқарадилар. Статистик маълумотларга кўра сув тошқини, ёнғин, зилзила ва кучли бўрон каби табиий офатлар натижасида ахборот тизимларида кўрилган моддий зарар улуши барча зарарларнинг 13% ини ташкил этар экан.
8. Ҳозирги пайтда дунё Интернетга уланган компьютерларига нисбатан фишинг (phishing), фарминг (pharming), спам ва компьютер вируслари шулар жумласидандир.
Кейинги пайтларда ахборот хавфсизлигида фишинг (phishing) ва фарминг (pharming) долзарб ва жиддий муаммо туғдирмоқда.
Фишинг (қармоқ ташлаб балиқ овлаш) - фойдаланувчини ўзига оид махфий маълумотларини бошқаларга ошкор қилишга мажбуран ундаш. Яъни қармоқ сингари шундай савол ёки маълумот бериладики, фойдаланувчи бунга ўзи билмагани ҳолда илиниб, лаққа тушиб қолади.
Фишингдан фарқли ўлароқ фарминг Интернет орқали хат жўнатилмасдан, қалбаки сайтлар яратилиб, фойдаланувчилар уларга мурожаат қилишларига асосланади.
Спам фойдаланувчиларнинг қизиқиш ёки эҳтиёжлари ҳисобга олинмаган ҳолда уларга юбориладиган аноним хат-хабарлардир.
Компьютер вируси – ўз нусхасини компьютер тизимларига ва/ёки компьютер тармоқларига тарқатиб, уларнинг қонуний фойдаланувчилари манфаатларига зид равишда маълум бир ғаразли амалларни бажарувчи буйруқлар кетма-кетлигидир.
Компьютер вируси фойдаланувчи манфаатларига зид бўлган маълум амалларни бажаради ва улар қуйидаги йўллар орқали компьютер операцион тизимига ўтади. Булар:
- Электрон почта орқали;
- Исталмаган почта (спам);
- Сайтлар орқали;
- Баннерлар орқали;
- Ижтимоий тармоқлар орқали;
- Агент, Skype, ICQ ва мессенджерлар орқали;
- Компакт дисклар ва флешкалар орқали;
- Локал тармоқ орқали;
- Симсиз тармоқлар орқали.