Ижтимоий фалсафа – инсоният фалсафий маданиятининг маҳсули

 

---

105 
Жамият ҳаётида баркарорлик ва бекарорлик. 
Ҳар бир инсон ўз 
олдига қўйган мақсадларига эришиш учун осойишталик ва тинчликка 
муҳтож бўлгани каби жамият ҳам ўз олдига қўйган вазифаларини адо 
этиши учун ижтимоий-сиёсий барқарорликка эҳтиёж сезади. Барқарорлик 
нисбий сокинлик, ижтимоий тизимнинг нормал фаолият кўрсатиш 
имкониятидир. У турғунлик тушунчасидан кескин фарқланади. Ижтимоий-
сиёсий турғунлик тушунчаси жамиятдаги мавжуд сиёсий, иқтисодий, 
маънавий системанинг таназзули аломатидир. Жамиятда барқарорлик 
беқарорлик билан, инқироз гуллаб-яшнаш билан алмашиниб туриши ҳам 
мумкин. Жамият маънавий, иқтисодий, сиёсий, ҳуқуқий соҳаларда муайян 
ютуқларга эришиб, ижтимоий имкониятларини рўёбга чиқариб бўлгач, 
унинг бундан кейинги тараққиёти йўлида янги муаммолар туғилади. Уларни 
ҳал этиш вазифаси пайдо бўлади. Жамият аъзоларининг маънавий салоҳияти, 
миллий психологиясига мос равишда мавжуд сиёсий система кишиларни 
бошқаришнинг ўзига хос усулларини ҳаётга татбиқ этади. Инсоният жамияти 
тарихида жамият барқарорлигини таъминлашнинг монархик, аристократик. 
тоталитар ва демократик усуллар амал қилиб келган. 
Жамият барқарорлигининг издан чиқиши кишилар психологясидаги 
салбий ўзгаришларда, қонунларнинг ишламаслигида, ижтимоий бурчнинг адо 
этилмаслигида, ижтимоий идеалларнинг йуқолишида, ғоя ва мафкурага 
лоқайдликнинг кучайишида, турли жиноий гуруҳларнинг пайдо бўлишида, 
ижтимоий адолат принципларининг бузилишида, давлат органларининг 
аҳолини бошқариш қобилияти кучсизланишида, турли конфликтларнинг 
кескинлашувида ўз ифодасини топади. 
Беқарорлик ички ва ташқи таҳдидлар туфайли вужудга келади. 
Беқарорлик бир ижтимоий-сиёсий тизимдан янги бир ижтимоий-сиёсий 
тизимга ўтиш даврида кескинлашиши мумкин. И.А.Каримов «Ўзбекистон 
XXI аср бўсағасида...» асарида бозор муносабатларига ўтиш даврида оммавий 
норозиликлар, ҳатто фуқаролар уруши вужудга келиши мумкинлигини, 
жамият барқарорлигини таъминлаш учун етилган муаммоларни оқилона ҳал 
этиш зарурлигини кўрсатди. Жаҳон тажрибаси ҳар бир мамлакат 
халқларининг ўз тараққиёт йўлини танлаш ҳуқуқига эга бўлиши умумий 
хавфсизлик ва ижтимоий барқарорликни таъминлаш гарови эканлигидан 
далолат беради. Ўзбекистон миллий мустақилликка эришганидан кейин ўз 
миллий-давлатчилик асосларини яратиш, ўзига хос ва ўзига мос тараққиёт 
йўлини белгилаш. ривожланишнинг ўзбек моделини яратиш имконига эга 
бўлди.