Ijtimoiiy fanlar

«Ta’lim  to’g’risida»gi  Qonunva  Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi:  Istiqlol  yo’lida 
qadam  tashlab  borayotgan  Vatanimizdagi  mavjud  ma’naviy,  madaniy  omillarga  e’tibor  berish 
bilan birga fan, maorif, ta’lim-tarbiya ishlariga ham e’tibor kuchaytirildi. 
«Ta’lim-tarbiya  tizimini  o’zgartirmasdan  turib,  ongni  o’zgartirib  bo’lmaydi.  Ongni,  tafak-
kurni o’zgartirmasdan turib esa, biz ko’zlagan oliy maqsad-ozod va obod jamiyatni barpo etib 
bo’lmaydi», - deydi I.A.Karimov. 
Respublikamizda ta’limning yangi tizimini amalga oshirishda, O’zbekiston hukumati tarixi-
mizdagi  ta’lim  jarayonlarini  o’rganib  chiqib,  ta’limni  isloh  qilish  dasturini  tayyorladi.  Barcha 
e’tibor ta’lim tizimlarini demokratik va insonparvarlik tamoyillari asosida takomillashtirib, un-
ing moddiy texnika bazasini, zamon va davr talablari darajasiga ko’tarish va O’zbekistonning 
ma’rifiy salohiyatini kuchaytirishga qaratildi. SHu maqsadda 1997 yil 2 avgustda Respublikam-
izda «Ta’lim to’g’risida»gi Qonun qabul qilindi. 
Ta’limni isloh qilish quyidagi tamoyillar asosida olib boriladi: 
- ta’lim tarbiyaning insonparvarligi va demokratiyaviyligi; 
- ta’lim tizimining uzluksizligi, izchilligi, ilmiyligi va dunyoviyligi; 
- ta’limda umuminsoniy va milliy-madaniy, ma’naviy qadriyatlarning ustuvorligi; 
-  e’tiqodi,  dinidan  qat’iy  nazar  barcha  fuqarolar  uchun  ta’lim  olish  imkoniyatlari  yaratil-

---

318 
 
olim Hamidulla Karamatovning «Qur’on va o’zbek adabiyoti» nomli kitobi nashr etildi. Aytish 
mumkinki, bunday asarlarning xalqimiz qo’liga yetib borishi butunlay yangi, soqlom, sof milliy 
g’oyalarimizning, maqsad va intilishlarimizning sifat darajasini belgilaydi. Mazkur tadqiqot va 
unga o’xshagan boshqa asarlar milliy istiqlol mafkurasining tantanasini ko’rsatadi. 
Atoqli  olim  B.B.Ahmedovning  «Amir  Temur»,  T.Malikning  «SHaytanat»  romanlari, 
E.Vohidov,  O.Matjon,  O.Hojiyeva,  X.Sultonov,  A.Suyun,  Y.Eshbek,  H.Do’stmuhammad, 
SH.Salimova singari shoir va adiblarning badiiy barkamol, g’oyaviy yetuk asarlari tufayli o’zbek 
milliy istiqlol adabiyoti shakllandi. 
SHarq va G’arb me’morchiligi uyqunlashgan binolar yurtimiz poytaxti va viloyat markazlarida 
qad ko’tarib shaharlarimiz husniga husn qo’shmoqda Milliy bank, mehmonxona binolari, bozor-
lar qurilishi, ko’priklar va yo’llar, sport saroylari hamda madaniyat va istirohat boqlarining bun-
yod etilishi buning yorqin misolidir. Haykaltaroshlik, amaliy bezak san’ati, tasviriy san’at, raqs, 
kino  san’atlarida  ham  an’anaviy  va  zamonaviy  usullar  uyqunlashib  yetuk  asarlar  yaratildi  va 
yaratilmoqda. 
Xullas, Mustaqillik yillarida fan va madaniyat sohasida hukumatimiz rahbarligida va homi-
yligida qisqa 9 yil mobaynida ulkan yutug’lar qo’lga kiritildi. 
Milliy istiqlol mafkurasining shakllanishi 
Sotsialistik tizimning halok bo’lishi, sobiq ittifoqning parchalanib ketishi, avvalambor, o’sha 
tuzumning  nazariy,  g’oyaviy  asoslarining  tanglikka  uchraganining  oqibati  bo’ldi.  Sotsialistik, 
kommunistik  mafkura  ko’p  yillar  davomida  kishilarimiz  ongini  chalg’itib  keldi-yu,  oxir-
oqibatida uning inson manfaatiga batamom zid ekanligi oshkora bo’ldi va hayot uni inkor etdi. 
Prezident  yosh  avlodni  tarbiyalash,  maktab,  ta’lim-tarbiya,  sog’liqni  saqlash  masalalariga 
keng to’xtadi. Bu masalalar I.A.Karimovning asarlarida chuqur yoritilgan: 
YUksak  malakali  pedagoglar  tayyorlash  zarur.  «Har  birimiz  o’qituvchilik  kasbini,  peda-
gogning  og’ir  mehnatini  o’ta  muhim  va  olijanob  ish  sifatida  qadrlashimiz  zarur»,  -  deydi 
I.A.Karimov. Ayniqsa qishloq o’qituvchilari yordamga muhtoj. 
YAngi dasturlar, o’quv qo’llanmalari va darsliklar tayyorlash to’g’risida... 
Maktablarning  moddiy  texnika  bazasini  mustahkamlash  vazifalari.  Har  bir  mahalla,  ayrim 
ishbilarmonlar  tashabbus  bilan  maktab  binolarini  quryapti,  buni  butun  respublikaga  tarqatish 
kerak. 
Jamiyatimizda  siyosiy,  mustaqillikka  erishib  iqtisodiy,  madaniy-ma’rifiy  ishlar  amalga 
oshirilayotgan  bir  vaqtda  kishilar  ongida  mustaqillik  g’oyasi,  milliy  istiqlol  mafkurasi 
mustahkam  o’rin  olishi  zarur.  Busiz,  ya’ni  fikrlash,  e’tiqod  o’zgarmasdan  bozor  munosabat-
lariga o’tish davrida siyosiy-iqtisodiy barqarorlik mustahkam bo’lishi qiyin vazifa. I.A.Karimov 
milliy  mustaqillik  mafkurasiga  ta’rif  berib,  milliy  mustaqillik  mafkurasining  «...  asl  ma’nosi 
eskicha aqidalardan xoli bo’lgan, mustaqil va yangicha fikrlovchi kishilarni tarbiyalashdan ibo-
rat»,  deydi.  Mustaqillik  g’oyasi,  mafkurasining  xalqimizga  to’g’ri  yo’l  ko’rsatuvchi,  uni  bir-
lashtiruvchi, buyuk maqsadlar uchun butun kuchlarimizni uyg’unlashtiruvchi ahamiyatini naz-
arda  tutib,  Prezident  I.A.Karimov  mustaqillikning  dastlabki  davrida,  1993  yil  6  may  O’z-
bekiston  Respublikasi  Oliy  Kengashining  II  chaqiriq,  XII  sessiyasida  «Oldimizda  turgan  eng 
muhim  masala,  bu-milliy  istiqlol  mafkurasini  yaratish  va  hayotimizga  tadbiq  etishdir»,  degan 
edi.  Kishilarimizni  qaysi  toifa  va  guruhdan  bo’lishidan  qat’iy  nazar  ma’naviy  inqirozdan 
chiqaradigan yagona milliy g’oya atrofida birlashtiradigan birdan-bir qudratli kuch ana shu mil-
21 
 
mamlakatlar bilan xamkorligi. 
O‘zbekistonning MDX davlatlari bilan kup tomonlama va ikki tomonlama alokalari. 
O‘zbekistonning Markaziy Osiyodagi kardosh mamlakatlar bilan kup tomonlama va ikki to-
monlama xamkorligi. 
Xalkaro terrorizmga karshi, xalkaro maydonda turli siyosiy kuchlarning milliy va strategik 
rejalariga erishish uchun «Erkinlik va demokratiyani olga siljitish» nikobi ostida amalga oshi-
rayotgan,  uzokni  kuzlagan  siyosatning  asl  moxiyati  va  maqsadlariga,  ma'naviy  va  axlokiy 
tubanlik illatlarini uz ichiga olgan «ommaviy madaniyat» nikobi ostida individualizm, egotsen-
trizm goyalarini tarkatishdan iborat ma'naviy taxdidlarga karshi kurashda O‘zbekistonning tut-
gan urni. 
O‘zbekiston  tashki  siyosatida  iktisodiy  omillarning  muxim  urni.  Jaxon  moliyaviy-iktisodiy 
inkirozi, O‘zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yullari va choralari. O‘zbekistonda kabul 
kilingan uziga xos isloxot va modernizatsiya modelining hayotiy ekanligi. 
Xorijiy sarmoyalar, texnologiyalarning O‘zbekistonga kirib kelishi, kushma korxonalarning 
tashkil topishi va ularning faoliyati. 
Jaxon moliyaviy - iktisodiy inkirozi, O‘zbekistonning inkirozga karshi choralar dasturi, er-
ishilgan natijalarning jaxon xamjamiyati tomonidan e'tirof etilishi. 
O‘zbekistonning Osiyo Tarakkiyot Banki bilan xamkorligi.