IJODKOR O‘QITUVCHI JURNALI 5 YANVAR / 2022 YIL / 14 – SON
100
GISni yaratishda asosiy e‘tiborni geografik asosni t
о
‗g‗ri tanlashga qaratiladi, chunki u
boshqa ma‘lumotlarni bir-biri bilan bog‗lash, obektlar koordinatalarini aniqlash, qatlamlarni
ketma-ket yoki biror bir mavzu b
о
‗yicha joylashtirish va tahlil qilishda muhim ahamiyat kasb
etadi va bu jarayonning kompyuter texnologiyalarining rivojlanishi bilan bog‗liq b
о
‗lgan
fotogrammetrik tadqiqotlarning zamonaviy rivojlanish bosqichi hisoblanadi.
Raqamli fotogrammetriyada k
о
‗pgina bajariladigan jarayonlar kompyuter yordamida
amalga oshirilib, raqamli formatdagi tasvirlardan foydalaniladi. Tahliliy fotogrammetrik
qurilmalarda ishlashdan raqamli fotogrammetriyaga
о
‗tilganda fotogrammetrik jarayonlarni
avtomatlashtirishni ta‘minlab beruvchi k
о
‗plab dasturiy va texnik mahsulotlar majmuasi talab
qilinadi.
Raqamli fotogrammetriyaning texnik vositalariga raqamli metrik fotokameralar,
fotometrik skanerlar, stereomonitorlar va fotogrammetrik ishlovchi stansiyalarni misol qilib
keltirish mumkin. Dasturiy fotogrammetriya vositalariga (DFV) esa «Talka», «Delta»,
«Photomod» va boshqa bir qator DFVni keltirib
о
‗tish mumkin.
1.
«PHOTOMOD» fotogrammetrik tizimida aero- va kosmos tasvirlarni qayta
ishlashning texnologik sxemasi bilan tanishtirish.
2.
Dasturning interfeysi bilan tanishtirish.
3.
Dasturning tugmachalar menyusi imkoniyatlari va asosiy hamda q
о
‗shimcha
muloqot darchalarining vazifalari bilan tanishtirish.
Ishlash uchun kerakli dastlabki materiallar:
PHOTOMOD 4.2 Demo dasturiy majmuasi.
«PHOTOMOD» dasturiy majmuasi uchun texnik hujjatlarga misollar.
Umumiy ma‘lumotlar:«
PHOTOMOD» tizimidan foydalangan holatda raqamli
fotogrammetriya bilan ishlashning texnologik sxemasi taxminiy holatda quyidagi 1.1-rasmda
keltirilgan.
Fotogrammetrik ishlar majmuasi tarkibida sxemaga muvofiq uchta asosiy bosqichlar
ajratib k
о
‗rsatiladi:
1.
Dastlabki bosqich
о
‗z ichiga quyidagi bajariladigan ishlar ketma-ketligini oladi:
–
maishiy planshetli skanerlar bilan ishlash holatlarida tasvirlarni skanerlash va ularni
PHOTOMOD ScanCorrect
dasturida
tahrirlash.
Maxsus
professional
holatdagi
fotogrammetrik skanerlardan foydalanilganda
PHOTOMOD ScanCorrect
dasturidan
foydalanish bajariladigan ishlar ketma-ketligidan tushirib qoldiriladi;