Ииршишнивп ■l/fl w eb-dizflyn ■



Download 9,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/110
Sana24.01.2022
Hajmi9,72 Mb.
#407171
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   110
Bog'liq
Kompyuter grafikasi va web-dizayn.Мамаражабов М

VBScript  nima?
VBScript 
tili  Microsoft  korporatsiyasi  tom onidan  yaratilgan 
bo‘lib,  Visual  Basic  tilining  bir  qismi  hisoblanadi.  VBScript  tili 
Internet Explorer va  Microsoft Internet  Information Server (HS)lar 
bilan  ishlashga  m oijallangan  tildir.  VBScript  tilining  JavaScript 
tili bilan umumiy qismlari bir nechta. Jumladan,  u aynan  Microsoft 
Internet  Explorer bilan ishlash va uning qoilanish sohasini cheklay 
olish  imkoniyatiga  ega.  VBScript  interpretatorli  (sharhlovchi, 
izohlovchi,  tushuntirib  beruvchi)  til  hisoblanib,  Microsoftning 
Web-texnologiyalari  (masalan  ASP  (Active  Server  Page))  bilan 
ham korlikda  ishlay  oladi.  S h u n g a  q aram ay   V B Script  mijoz 
tomonida  ishlovchi  ssenariy  hisoblanadi,  ASP  esa server tomonida 
ishlaydi.
4.4.  Server  tomonidagi  ssenariylar
Dasturning ishlashi  t o i i q  sayt joylashtirilgan  serverga bog‘liq. 
Server tillarining ishlashining m uhim  jihatlaridan biri bu serverda 
tartiblangan  holda  saqlanuvchi  va  xohlagan  paytda  chaqirilishi 
m um kin  b o ig a n   m a’lum otlarni  bevosita  m a ’lum otlar bazalarini 
boshqarish  tizimlari  bilan  o 'zaro   b o g ia n g an   holda  faoliyat  yuri- 
tadi.  Eng  k o ‘p  ishlatiladigan  m a ’lum otlar  bazasini  boshqarish 
tizimlari  quyidagilar:  Firebird,  IBM  DB2,  IBM   DB2  Express-C, 
Microsoft  SQL  Server,  Microsoft  SQL  Server  Express,  mSQL, 
MySQL,  Oracle,  PostgreSQL  SQLite,  Sybase  Adaptive  Server 
Enterprise.
Server  tomonida  bajarilishi  kerak  b o ig a n   ssenariylar,  odatda, 
sayt  papkasining  ichidagi  maxsus  papkaga  joylashtiriladi.  Foyda- 
lanuvchi  so‘roviga  asosan  server  bu  ssenariyni  bajaradi.  Bajarilgan
99


ssenariy  natijasi  web-serverga  uzatiladi  va  undan  so‘ng  mijozga 
uzatiladi.  Server  tomonidagi  ssenariylarni  tashkil  etish  uchun, 
odatda,  Perl,  ASP,  PHP,  JSP,  SSI  kabi  tillar va  texnologiyalardan 
foydalaniladi.
Perl nima?
Perl — bu  protsedurali  dasturlash  tili  b o iib , juda  keng qamrovli 
topshiriqlarni  yechish  uchun  moMjallangan  universal  uskunadir. 
Perl boshqa  toiaqonli tillar singari platformalarga, operatsion tizim 
va  boshqa  vositalarga  b o g iiq   b o im ag an   funksiyalar  va  qoidalar 
to'plam iga  ega  asosdan  tashkil  topgan.  Perl  tili  W eb-ilovalar 
yaratishda  eng  om m abop  tillardan  biri  hisoblanadi.  M atnlarni 
qidirish va tahrirlash, fayllar bilan qulay  ishlay olish qoidalari  uchun 
Perl  tili  Internetning  asosiy  tillaridan  biri  b o iib   qoldi.  Perl  — 
interpretatorli  til  hisoblanadi,  shu  bois  unda  yaratilgan  ssenariylar 
ishlashi  uchun  server  kompyuterda  Perl-interpretator  oi'natilgan 
boiishi kerak.  Bevosita  Perl-kodning interpretatsiya qilinish jarayo­
ni uning samaradorligini pasaytiradi.  Bugungi kunda  Perlning asosiy 
yutuqlaridan,  uning  barcha  platformalar  uchun  ishlay  olishi  va 
uning barcha  resurslari  bepul  tarqatilayotganligidir.  Ko‘pgina web- 
serverlar  UN IX da  ishlaydi.  Perl-interpretator  esa  bu  operatsion 
tizimning  bir  qismi  hisoblanadi.
ASP nima?
ASP  (Active  Server  Pages)
ASP  —  m a iu m o tlar  bazalari  tashkil  etish  va  ular  bilan  ishlash 
vazifalarini  bajarishda  juda  moslashuvchan,  qulay  vositadir.  ASP 
vositalari  server  tomonida  ishlaydi  va  HTML-kod  va  ssenariylar 
kabi  fayllarni  qayta  ishlaydi.  ASP  texnologiyasi  VBScript,  Java  va 
JavaScript  tillarini  q o ilab-quw atlaydi.  ASP-kod  joylashtirilgan 
Web-sahifalar  fayllari  kengaytmasi  .ASP  boiadi.  ASP  texnologiya 
Windows  NT  va  Microsoft  IIS  web-serveriga  moijallangan  b o iib , 
imkoniyatlari  va  samaradorligi  yuqori  boiganligi  bois  ko‘pgina 
kompaniyalar o ‘z vositalariga ASPni qoilab-quw atlash  imkoniyat­
larini kiritmoqdalar.  Ko‘pgina H TM L muharrirlar,  masalan, Adobe 
GoLive  ham  ASPni  q o ilab ,  quvvatlaydi.  ASP  texnologiyasi  bir 
nechta  qulayliklarni  o'zida  jamlagan:  H T M L   hujjatni  dinamik 
generatsiyalaydi,  form alarni  q o ila b -q u w a tla y d i,  m a iu m o tla r
100


bazasiga  ruxsatni  tashkil  etadi  va  u  bilan  ishlay  oladi.  ASP  — 
dasturlash  tili  ham,  ilova  ham  emas,  u  interfaol  web-sahifa  hosil 
qilish  texnologiyasidir.
JSP
J S P   (J a v a S e rv e rP a g e )  texnologiyasi  o ‘zining  funksional 
imkoniyatlariga  ko‘ra  ASPga  o'xshashdir.  Asosiy  farqi  shundaki, 
bunda  VBScript  va  JavaScript  bilan  birga  Java  tili  ham  qoilanila 
oladi.  Shunga qaramay JSP Javadan oldinroq qollanilgan va  ushbu 
texnologiya  m ukam m al  W eb-ilovalar  yaratish  u c h u n   yetarli 
imkoniyatga  ega.
SSI
S S I  (Server Side  Include) 
HTM  faylni dastlab serverda qayta 
ishlaydi  va  undan  solng  uni  mijozga  uzatadi.  Dastlabki  qayta 
ishlash  vaqtida  hujjatga  dinamik generatsiya  qilingan  m a ’lumotlar 
q o ‘shiladi.  Masalan,  joriy  vaqt  haqidagi  m a’lum ot.  U m um an 
o lg a n d a  
SSI 
tex n o lo g iy a si  H T M L -f a y ln in g   ta rk ib ig a   q o ‘- 
shim chalar  q o ‘shishga  m o ijallan g an   H T M L ning  qismi  hisob­
lanadi.

Download 9,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   110




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish