|
Ranglarni kodlash. Palitra.
K om pyuter rangli tasvirlar bilan
ishlay olishi uchun tasvirni sonlar ko'rinishida ifodalash — ranglarni
kodlash kerak. Kodlash usuli rang m odelidan va kompyuterdagi
raqamli m a ’lum otlarning formatiga bog‘liq.
RGB modeli uchun h ar bir kom ponentga m a ’lum bir sohada
chegaralangan sonlar, masalan, 0 dan 1 gacha bo'lgan kasr sonlar
bilan, yoki 0 dan m a ’lum bir maksimal qiymatgacha bo'lgan butun
sonlar bilan berilishi mumkin. Hozirgi paytda True C olor formati
keng tarqalgan b o 'lib , unda h a r b ir tashkil etuvchi qism bayt
ko'rinishida berilib, u har bir tashkil etuvchi qism uchun 256
gradatsiyani beradi:
30
R —
0 . . . 2 5 6 ;
( 7 = 0 ...2 5 5 ;
5 = 0 . . . 2 5 5 .
R a n g l a r
s o n i
256x256x256x=16,7 m ln (224) ta n i tashkil etadi.
K odlashning bunday usulini qismlar (kom ponentlar) usulida
kodlash deb atash m um kin. K o m p y u terd a T m e C o lo u r tasviri
kodlari baytlar uehligi tarzda beriladi yoki u zu n birlikka (to £rt
baytli) — 32 bitga joylashtiriladi (masalan, API W indowsda shunday
qilingan):
C=00000000 bbbbbbbb gggggggg rrrrrrrr.
K o m p y u ter grafikasi tizim laridagi tasvirlar bilan ishlaganda
k o‘p in ch a tasvirning sifati (iloji boricha ko ‘p ro q rang talab etiladi),
tasvirni saqlash va qayta tiklash u ch u n zarur b o ‘ladigan va masalan,
xotira hajmi bilan hisoblanadigan, resurslar o ‘rtasida kelishi holatini
izlashga t o ‘g‘ri keladi.
Bundan tashqari, b a ’zi tasvirlar o ‘z -o ‘zicha chekli ranglardan
foydalanishi mum kin.
M asalan, chizmachilik u ch u n balki ikki xil rang yetarli b o ia r ,
inson yuzi uchun pushti, sariq, qirmizi, qizil, yashil, ranglarning
nozik turlari; osm on uchun esa — havorang va kulranglar nozik
turlari yetarli. Bunday hollarda t o ‘liq rangli kodlashdan foydalanish
ortiqchalik qiladi.
R anglar so n in i q isqartirishda m azk u r tasvir u c h u n m u h im
b o ig a n ranglar toplam ini aks ettiruvchi palitradan foydalaniladi.
P a litra n i ra n g la r jadvali sifatida qabul qilish m u m k in . Palitra
tanlangan rang m odelida rang kodi va uning tashkil etuvchi qismlari
(kom ponentlari) o ‘rtasidagi o ‘zaro aloqalarini aniqlaydi.
Misol tariqasida EG A va V G A 16 rangli v id eorejim lam ing
standart palitrasini beramiz.
Rang kodi
R
G
В
Rangning nomi
1
2
3
4
5
0
0
0
0
Qora
1
128
0
0
T o’q qizil
2
0
128
0
Yashil
3
128
128
0
Jigar rang
4
0
0
128
T o‘q yashil
31
5
128
0
128
T o 'q zarg'aldoq
6
0
128
128
Yarim havorang
7
128
128
128
Yarim kulrang
8
192
192
192
Chorak kulrang
9
255
0
0
Qizil
10
0
255
0
Ochiq yashil
11
255
255
0
Sariq
12
0
0
255
K o k
13
255
0
255
Z arg‘aldoq
14
0
255
255
Havorang
15
255
255
255
Oq
Bunday palitraning kamchiligi sifatida m uhim ranglardan biri
bo'lgan zarg‘aldoq rangning yo‘qligini aytish mumkin. Shuningdck,
boshqa, m asalan. VGA uchun 256 rangli standart palitralar ham
mavjud. Kompyuterlardagi videotizimlar, odatda dasturiga o'zining
palitrasining o ‘rnatish imkoniyatini beradi (1.11-rasm).
V
32
J
P alitradan foydalanadigan tasvirning h a r bir rangi indekslar
bilan kodlanadiki, u lar palitra jadvalidagi qator raqam ini aniqlaydi.
Shuning u ch u n ranglarni kodlashning bunday usuli indeksli kodlash
deb ataladi.
Savol va topshiriqlar
1. Rang nim a? U qanday xususiyatlarga ega?
2
Rangning qanday xarakteristikalarini bilasiz?
3. Rangning qanday modellari mavjud?
4. Rang modellari bir-biridan nima bilan farq qiladi?
5. Rangning RGB modelini tusliuntiring.
6. Maksvell uchburchagini tushuntiring.
L
I I B O B
A D O B E P H O T O S H O P D
a
S T U R I
2 .1 . A d o b e P h o to s h o p d a s tu r i h a q id a
Adobe Photoshop Windows muhitida ishlovchi elektron ko'ri-
nishdagi foto tasvirlarni tahrir qiluvchi dasturdir. Adobe Photoshop
dasturi Adobe System, Inc kompaniyasi tomonidan ishlab chiqa-
rilgan bo'lib, ishlatishdagi alohida qulayliklari bilan mashhur
hisoblanadi [33].
Adobe Photoshop grafik muharriri yordamida fotosuratlarga
qo‘shimchalar kiritish, fotosuratdagi dog‘larni o‘chirish hamda eski
rasmlarni qayta ishlash va tiklash, rasmlarga matn kiritish, qo‘-
shimcha maxsus effektlar bilan boyitish, bir fotosuratdagi element-
larni ikkinchi fotosuratga olib o ‘tish, ranglarni o‘zgartirish,
almashtirish mumkin.
Adobe Photoshop imkoniyatlari keng qamrovli bo‘lib, u gazeta
va jurnallami turli-tuman rasmlar bilan boyitishda juda katta
qulayliklar yaratadi.
Adobe Photoshop ayniqsa dizaynerlar, rassomlarning ijodiy
imkoniyatlarini to ‘la amalga oshirishlarida yordam beradi. Turli
sohalar va bevosita matbuot yoki nashriyot sohasiga aloqador bo'lgan
shaxslarning mazkur dastur bilan ishlashni bilishi ular uchun
qo'shimcha imkoniyatlarni yaratib beradi. Adobe Photoshop juda
murakkab dasturdir. Foydalanuvchilar uning asosiy imkoniyat-
laridangina foydalanadilar, xolos.
Dasturni ishga tushirish ketma-ketligi quyidagicha: Windows
95, 98, ME, 2000, XR yoki NT operatsion tizimlarida
S t a r t
(Пуск)
tugmasi ustida sichqoncha chap tugmasini bosing,
P r o g r a m s
(Программы) bo'limiga kiring, so‘ngra Adobe Photoshop elementi
ustiga yana sichqoncha chap tugmasi bilan bosing. Bundan tashqari,
ish stolida mavjud
A d o b e P h o t o s h o p
u ch u n maxsus belgida
«sichqoncha»ning chap tugmasini ikki marta bosish yo‘li bilan
ham dasturni ishga tushirish mumkin.
34
A d o b e P h o to s h o p d a s tu r id a n c h iq is h u c h u n q u y id a g i u s u lia r-
n in g b ir id a n fo y d a la n is h m u m k in :
— A lt + F 4 tu g m a la rin i b o sish ;
— Ф а й л m e n y u s in in g В ы х о д b u y ru g ‘in i ta n la s h .
E k r a n n in g y u q o ri q ism i o 'n g b u rc h a g id a jo y la s h g a n «X» b elgili
tu g m a c h a n i b o sish y o k i Ф а й л > З а к р ы т ь b u y r u g 'in i b e rish .
D a s tu rn in g h a r b ir v ersiy asi o ‘z id a y a n g i e le m e n tla r n i m u ja s-
s a m la n tir g a n . B u o ‘z g a r is h la r P h o to s h o p 7 .0 v e r s iy a s id a h a m
k u z a tila d i (2 .1 -ra s m ).
2.1-rasm.
Photoshop 7.0 dastur oynasi ko‘rinishi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
