Ii-qism: elektromagnetizmdan laboratoriya ishlari to’plami

Tajribalarni o’tkazish
Eslatma: Vakuumli diodga qizdirish kuchlanishi ulanganda yoki kuchlanishning qiymati o’zgarganda qizdirgich yangi temperaturaga bir necha sekund ichida erishadi. Shuning uchun qizdirgich ulangandan tajribalarni boshlash mumkin.
- Aylanma potensiometr yordamida _{ } qizdirish kuchlanishini o’rnating.
-_{ }anod kuchlanishini aylanma potensiometr _{ } yordamida _{ } dan boshlab orttira borib bir qancha kuchlanishlar uchun anod toki_{ } ni yozib oling (o’lchash misollariga qarang).
-Kuchlanishning _{ } qiymatlari uchun ham tajribalarni takrorlang.

3-rasm. Diodning xarakteristikasini o’lchash uchun ekcperimental qurilma.
O’lchash misollari
1 – Jadval. Qizdirish kuchlanishining uch har xil qiymati _{ } lar uchun
anod toki _{ } ning anod kuchlanishi _{ } dan bog’liqligi.

Hisoblashlar va natijalar
4-rasmda Qizdirish kuchlanishining uch har xil qiymati _{ }lar uchun anod toki _{ }ning anod kuchlanishi _{ } dan bog’liqligi keltirilgan. Hajmiy zaryadlarning chegaralash sohasi va to’yinish sohasi _{ } aniq ajralib turibdi. Qizdirish kuchlanishining kattaroq bo’lishi to’yinish tokining kattaroq bo’lishiga olib keladi. Bu esa to’yinish tokining katoddan ajralib chiqayotgan elektronlar soniga tog’ri proportsional bo’lish faktini tasdiqlaydi.
Lengmyur-Chayld tenglamasini tekshirib ko’rish uchun anod tokining anod kuchlanishi_{ }dan bog’liqligi 5-rasmda chizilgan . (1) tenglamaga asosan chiziqli bo’lishi kutilayotgan bog’lanish grafikdan aniq ko’rinadi va bu qonunning to’g’riligini tasdiqlaydi.

4-rasm. Qizdirish kuchlanishining uch har xil qiymati _{ } lar uchun anod toki _{ } ning anod kuchlanishi _{ } dan bog’liqligi.

5-rasm. Hajmiy zaryadlarning chegaralash sohasi: anod kuchlanishi _{ }ning funksiyasi sifatida. Lengmyur-Chayld tenglamasiga asosan natija to’g’ri chiziqdan iborat bo’ladi.
Nazorat savollari.

1. 
   Vakumda elektr toki qanday hosil bo’ladi?
   
2. 
   Diod, triodlar to’g’risida nimalarni bilasiz?
   
3. 
   Diodning volt-amper xarakteristkasi nima?
   
4. 
   Ikki elektrodli lampalar tokini to’g’rilash jarayoni ishlatilish sohalarini bilasizmi?
   
5. 
   Boguslavskiy-Lengmer formulasi nimani ifodalaydi?
   
6. 
   Tuyinish tok zichligi bilan katod temperaturasi orasidagi bog’lanishni tushuntirib bering.
   

ILOVALAR
Fizik doimiyliklar