Ii bob. Xalq maqollarida “oila” konseptiga doir tushunchalar tavsifi

MUNDARIJA


KIRISH.........................................………………………………………………...3
I. BOB. MAQOLLARNING LISONIY TADQIQIGA YANGICHA YONDASHUV…………………………………………………………..…....….8
I.1. Lingvokulturologiyada konsept terminining o‘rganilish tarixi………………..8
I.2. Maqol – filologik tadqiqotning obyekti sifatida………………………………17
I.3. Maqollarning lingvokulturologik xususiyatlari………………………………21
II BOB. XALQ MAQOLLARIDA “OILA” KONSEPTIGA DOIR TUSHUNCHALAR TAVSIFI…………………………………………………..26
II.1. Ota-ona va farzand o‘rtasidagi munosabatlar ifodalangan maqollar………..26
II.2. Er-xotin munosabati ifodalangan maqollar………………………………….32
II.3. Oilada qaynona munosabati ifodalangan maqollar………………………….36
^{III BOB. OILA HAQIDAGI MAQOLLARNING MA’NOVIY XUSUSIYATLARI……………………………………………………………....40
III.1. Oila haqidagi maqollarda “shaxs” arxisemasining ifodalanishi………….…40
III.2. Xalq maqollarida metafora asosidagi nom ko‘chishi……………………….45
III.3. Metonimiya asosidagi nom ko‘chishi……………………………………….48
III.4. Sinekdoxa asosidagi nom ko‘chishi………………………………………...50}
XULOSA...............................................................................................................53
ADABIYOTLAR RO‘YHATI...........................................................................55
KIRISH
Har bir millat va xalqning kamolotida ona tilining o‘rni benihoya kattadir. O‘z tili va millatini asray olmagan xalq eng g‘arib, eng qashshoq xalqqa aylanadi. Tilga muhabbat ham insonga ona suti orqali qon – qoniga singiguvchi tilsim tuyg‘udir. Ulug‘ qirg‘iz yozuvchisi Chingiz Aytmatov e’tirof etganidek, “Har birimiz bizni voyaga yetkazgan, bizga eng bebaho boyligini – tilini hadya etgan onalar oldida qarzdormiz. Tilimizning sofligi uchun, boyishi uchun jon kuydirsak farzandlik burchimizni ado etgan bo‘lamiz”.
Darhaqiqat, dunyoda nimayiki mavjud mo‘jizalar bor, bari – barisi parvarishga, asrab – avaylanishga muhtoj. Bevosita til ham. Bunda eng katta mas’uliyat tilshunoslar zimmasiga yuklanishi, tabiiy. Prezidentimiz toʼgʼri taʼkidlaganlaridek, “Аjdodlarimiz, ota-bobolarimiz aynan ona tilimiz orqali jahonga oʼz soʼzini aytib kelganlar. Shu tilda buyuk madaniyat namunalarini, ulkan ilmiy kashfiyotlar, badiiy durdonalar yaratganlar”¹.