Ii-bob. O’zbekiston respublikasi “qizil kitob”i o’simliklar bo’limining solishtirma taxlili

8-rasm. Toshbuzar nevroloma - Achoriphragma saxifraga (Botsch. et Vved.) Soják


Kamyoblik darajasi 2. G’arbiy Tyanshanda areali bo’lingan, endem o’simlik.


Qisqacha tavsifi. Bo’yi 10 sm ga yetadigan, deyarli poyasiz ko’p yillik o’t. Qisqa poyasi quruq barg qoldiqlari bilan qoplangan. Ildizi ko’pboshchali. Yopirma barglari cho’ziq tuxumsimon, qattiq, chetlari tishli. Gulpoyalari bargsiz, oddiy, uzunligi 3-7 sm. Gullari binafsha rangli. Mevasi qo’zoq, yuqoriga qarab qayrilgan. Urug’i yassi, yumaloq, eni 2,5-5 mm, o’rta qismidan uchiga va asosiga qarab ingichkalasha boradi. Iyun oyida gullab, avgustda mevasi yetiladi. Tog’larda 2600-2900 m balandlikda shag’alli yonbag’irlarda o’sadi. Tabiatda yakka-yakka holda

yoki kichik to’plar hosil qilib uchraydi. Bu tur tog’larning chiqish qiyin bo’lgan joylarida saqlanib qolgan. Urug’idan ko’payadi.

Tarqalishi. Toshkent, Namangan viloyatlari: Chotqol tizmasidagi Betagalik, Kengsaz va Qo’ytosh daralarida, Jirdon, Orashon dovonlarida o’sadi.