Ii боб Кимёда даврий қонун ва Д. И. Менделеевнинг элементлар

Indikator

Eritmalarning muhitini aniqlash uchun kislota asos indikatorlari eritmadagi H yoki OH ionlari miqdoriga ko’ra o’z rangini o’zgartiradigan kuchli kislota yoki kuchsiz asos xossali moddalardir.
Masalan , fonolftalein, metiloranj va lakmus kuchsiz kislotalar deb qaralsa, ularning dissosilanishi quyidagicha bo’ladi.
H Ind = h Ind
Bunda H Ind – rangli, Ind- rangsiz,yoki Hind-rangsiz, Ind- rangli bo’ladi
Masalan, fenolftalein indikatori kislotali eritmada (Hind) rangsiz, ishqoriy muhitda (Ind) binafsha rangga ega.
Indikatorlarning rangga kirishi tarkibida xromofor deb ataluvchi qo’shbog’ga ega guruhlar mavjudligidandir; N =O; N=N; C=O va h.k
Indikator ranggi xromofor guruh ortishi bilan kuchayadi
T E S T.

1. 
   HF eritmasida ion tarzida 0,3 g vodorod va 1,7 mol dissosilanmagan kislota bo’ladi.Eritmadagi dissosilanish darajasi qanday?
   

A) 0.13 B) 0,16 D) 0,15 E) 0,14,5

2. 
   Bir asosli kislota 0,1H eritmasining dissosilanish darajasi 0,01ga teng.Eritmaning 1 litrida necha g. vodorod ioni bo’ladi?
   

A) 10 g. B) 10 g. D) 1g. E) 10 g.
3.Kaliy nitratning molyar eritmasidan 1 l bor. Eritmada tuzning dissosilanish darajasi 70 % ga teng. Necha g elektrolit ionlarga dissosilangan?
A) 63,3 g B) 70,7 g D) 78,1 g E) 60,3

3. 
   0,01M CH COOH eritmasining osmotic bosimi 0 Cda 0,227 atm ga teng. Uning dissosilanish darajasini toping.
   

A) 0,13 B) 0,00013 D) 0,0013 E) 0,013
5.0,033 MH PO eritmasida =0,27.Eritmaning p H ni toping.
A) 1,48 B) 1,57 D) 1,19 E) 2
6. Ca (OH) ning 0,01 M eritmasidagi vodorod ionlari konsentrasiyasini toping?
A) 4 10 B) 5 10 D) 4 10 E) 5 10
7. Kislotaning dissosilanish konstantasi K =5 10 bo’lsa, uning 0,2M eritmasida bo’lgan vodorod ionlari konsentrasasiyasini va eritmaning
pH ni toping?
A) 1 10 ; 3 B) 1 10 ; 4 D) 1 10 ; 2 E) 1 10; 5
8.0,1 M CH COOH eritmasidagi (H ) (OH ) ni va eritma Ph p OH larini hisoblang

1. 
   3,8; 10,2 B) 3,2; 11,8 C)6;8 D)6,3; 7,7 E) 3,10;11,9
   

9. BaSO ning eruvchanlik ko’paytmasi 1 10 ga teng. Ba SO ning suvdagi eruvchanligini toping?
A) 1 10 B) 3 10 D) 4,64 E) 3 10
10. Eritmada vodorod ionlarining konsentratsiyasi 2,3 10 mol (ion) l bo’lsa, pH nechaga teng bo’ladi.
A) 3,0 10 B) 4,64 10 D) 2,2 10 E) 1,5 10
11.Sirka kislotaning 0,01 M eritmasining osmotikbo’limi 0⁰C da 0,227 atm ga teng. Uning dissosilanish darajasini hisoblang.
A) 1,3% B) 2% D) 1,7% E1,1%
12. Iliq suv ionlarga parchalanganda vodorod ionlarning soni 6,02*10¹⁶ ga teng bo’ladi shu hajmda ionlarga ajralgan bir molekula suvda necha molekula suv to’g’ri keladi .
A) 3,3* 10⁷ta B) 6,6 10⁶ ta D) 5,56*10⁸ ta E) 4,72*10⁹ ta
13. Na₂SO₄ ning 1l eritmasida 1 mol SO₄^2-ionlari borligi analiz yo’li bilan aniqlangan . Shu eritmaning 1l ida necha gramm Na⁺ ionlari bo’ladi .
A) 2,3 B) 4,6 D) 3 E) 4,4
16 .PB (CH₃ COO) eritmasining birinchi bosqichi bo’yichagidrolizlanish darajasini hisoblang ( K₂( Pb CH) = 3,0*10⁸)
a12,8% b) 14,8% d) 13,8% E) 14%
17. PH 11,10 ga teng bo’lgan 10 ML eritmada necha gramm KCN mavjud
A) 6,2*10^-1g B) 7,3*10^-2g D) 7,83*10^-2g E) 6,68*10^-2g
18. 0,01 h li KCN eritmaning gid rolizlanish konstantasini hisoblang
A) 1,61*10^-5 B) 1,77/10^-5 D) 1,53*10^-5 E) 1,59*10^-5
19.0,05 M*NH₄CL eritmasining PH va POH ni hisoblang
A) PH=5,77; POH=8,23 B)PH=5,2; POH=7,8
D) PH=5,33 ; POH=8,77 e) PH=5,9; POH=8,1
20. 30 ML suvda 5ML 3 molyarli KNO₂ eritmasi qo’shildi . Eritmadagi tuzning gidrolizlanish darajasini toping
A) 3,925*10^-6 B) 3,0675*10^-6 D) 6,135*10^-6 E) 7,85*10^-6
21. Agar 0,1ni HCOONH₄ ning dissosilanish konstaktasini toping
A) 1,24*10^-4 B) 1,33*10^-4 D) 1,82*10^-4 E) 1,68*10^-4
22. 1M eritmada H₂SO₃ ning gid rolizlanish darajasini toping
A) 0,45% B) 0,38% D) 0,32% E) 0,42%
Agar K₁H₂SiO₃ =1,0*10^-10 va K₂H₂SIO₃=2*10^-12 bo’lsa NaHSiO₃ ERITMASINING ph ni toping
A) 6,15 B) 5,89 D) 5,93 E) 5,82
3.Dissosiyalanish mexanizmi.
Suvli muhitda gidratlangan ionlarning hosil bo’lishi quyidagi ikki mexanizmi bo’yicha boradi.
a) ham tuzulishdagi kristallarning eritmasidagi dissosiyasi Na Cl kristallari suvda tushurilganda Cl- suvning qutubli molekulalari o’zining musbat zaryadlangan tomoni Na⁺ ionlariga esa manfiy tomoni bilan elektrostatik tortiladi.
b)Qutbli tuzulishdagi moddalarning erishidan dissosiyasi . Qutubli molekula bilan bo’lingarnda suv molekulasi qutbli molekulani go’yo cho’zib uning qutblarini bir-biridan qochiradi. Bundan ajralgan proton gidroksoniy ioni (H₃ O ⁺) tarzida suv molekulasi bilan bog’lanadi.
H₂ O + HCl H₃ O⁺+ Cl^-
H⁺ni gidratlovchi suv molekulalarining soni 1 dan ortiq bo’lishi ham mumkinligi aniqlangan .
Lekin reaksiya tenglamalarini tuzishda bunday yozuv usuli ortiqcha murakkabliklar va behuda qiyinchliklar tug’dirishi sababli ionli tenglama- larda suv molekulalari yozilmaydi.
Shuni unutmaslik kerakki , faqatgina suv molekulalari dissosilovchi
bo’libgina qolmay, balki ko’pchlik suyuq holdagi moddalar (HNO₃, HCOOH-
chumoli kislotasi , C₂H₅OH- etil spirit , NH₃ - ammiak) ham ionlovchi moddalar (erituvchilar) qatoriga kiradi .