If. •f с ж ж Салимов КимёВий технодогиянинг асосий караёнАари Во урилмоАпри I зл' Пз

( 5 .1 3 )
бу ерда т)г — насоснинг тузилиши ва у л ч а м л а р и г а боглик, булган 
г идра вл и к фой да л и иш коэффициенти (г|г = 0, 74-0,9); 
ц
и— 
п а р р а к л а р н и н г соннга боглик, булг ан коэ ффициент( т) м== 0 , 5 6 -f-
4-0,84), урта хисобда т]„ = 0,8)
Ги дра вл и к фой да л и иш коэффициенти ва н аз ар ий босимнинг 
киймати п а р р а к л а р н и н г к и ял и к бурчаги р
2
ва унинг ша кл иг а хам 
боглик булади ( 5 . 3 - рае м). Орк а томонга эгилган (р2< 9 0 ° )
п а р р а к л а р н и н г г и др а вл ик к а рши ли г и кам булади. О д ат д а турли 
ма рк а з д ан кочма н асослар учун Рг — 14-4-60°, Pi = 2 0 - ь 4 0 ° булади, 
бундай шароитда суюклик насосга з ар ба с из киради ва бир текисда 
чикади.
Иш гилдиракнинг а й л а н и ш л а р сони 
п
у з г а р м а с б улг анд а насос 
иш унумдорлиги 
Q
нинг босим Н, насоснинг уз куввати 
N
ва 
фойдали иш коэффициенти т| билан г р а ф и к усул д аг и богликлиги
100

---

Я М
О 
50 
100 
150 
200
Ол/с
а
5 .4 -раем.
М а р к а з д а н
кочма 
насосни нг иш х а р а к т е р и с т и к а с и .
5.5- раем.
М а р к а з д а н к о чм а н а ­
соснинг 
у н и ве р с ал
х а р а к т е ­
ристи кас и.
на с ос ла рни н г х а р а к т е р и с т и ка л а р и деб юритилади (5.4- раем). 
Б ун да й г ра ф и к б ог ли к л и к л а р м а р к а з д ан кочма насосларни 
тек шириш пайтида тузилади. Бун да х ай да ш лин и яс ид аг и з а д ви ж -
канинг очилиши ха р хил килиб олинади. З а д в и ж к а берк булг а нда 
(яъни @ = 0) насос о л ад иг ан минимал к у в в а т унинг са лт 
ишл аши г а мос келади. Бунда й шароитда фойдали иш коэффициен­
та хам г) = 0 булади, чунки насос суюкликни узатишг а оид фойдали 
иш б а ж а р м а й д и , са лт и шл аш куввати эса насосдаги барча 
и ш к а л а н и ш л а р (п од ши пн ик л ар да г и ва у к з и ч л аг и ч ла ри д аг и
и ш к а л а н и ш л а р , насос кобигини тулдирувчи суюкликнинг насос 
п а р р а г и г а
и шк а ла ни ши
ва 
б о ш к а л а р ) т а ъ с и ри д а 
в ужудга 
к е ла ди г а н механик и ерофл ар н и к оп ла ш г а с а р ф л а н а д и .
Иш унумдорлигини з а д в и ж к а н и очиш билан купайтирсак,
насоснинг босими камайиб, насос оладигай кув в ат ортиб боради ва 
фойдали иш коэффициенти ма к си м а л к ийматг а эга булади. Бу хол 
шуни курс атад и ки , а йл аниш гилдирагининг тезлиги уз г ар м а с
булганда, насоснинг характеристикасидан фойда ланиб энергиядан 
энг т е ж а м л и фо й да ла н иш режимини топиш мумкин.
Насоснинг турли р еж им да и шл а ш кобилиятини универсал 
х а р а к т е р и ст и ка д а н а н и к л а ш кулай. Иш г илдираг ининг а йл аниш 
сони (я а й л / м и н ) ха р хил б у лг ан д а босим (Н, м), фойда ли иш 
коэффициенти (т], % ) ва иш унумдорлиги (