Идрок идрок – бу нарса ва ҳодисаларни бизни сезги органларимизга таъсир этиш асосида уларни яхлит образларини келиши жараёнидир

Идрокнинг классификацияси

Фазони идрок этиш

• Форма, катталик, объектларни жойлашиши, уларнинг рельефи ва йўналганлигини идрок этишда ифодаланади

Вақтни идрок этиш

• Объектив вақтни, уни тезлиги ва ритмини акс этишдир

Ҳаракатни идрок этиш

• Объектив фазодаги жойлашиши ва ўзгаришини акс этиши бўлиб, бунда кўриниши ва кинетик анализатор муҳим аҳамиятга эга

Фазони идрок этиш

• Фазони идрок қилиш объектларнинг шақли, ҳажми ва ўзаро биргаликда жойлашуви, уларнинг сатҳи, олислиги ва йўналишларининг идрок этилишини ўз ичига олади.
• Фазони чамалашда ҳаракат анализатори алоҳида роль ўйнайди. Фазони чамалашнинг махсус қуроллари қаторига анализаторлар фаолиятида ҳар иккала ярим шарлар ўртасидаги нерв боғланишларини: бинокуляр кўришни, биноурал эшитишни, терининг бимануал туйишини, дириник ҳид билишни ва шу кабиларни киритиш лозим.

Кўзларнинг турли олисликдаги нарсаларни аниқ равшан кўришга мослашуви 2 та механизм - аккомодация ва конвергенция ёрдамида юз беради.

• Кўзларнинг турли олисликдаги нарсаларни аниқ равшан кўришга мослашуви 2 та механизм - аккомодация ва конвергенция ёрдамида юз беради.
• Аккомидация - кўз гавҳарининг эгрилигини ўзгартириш йўли билан унинг аксини синдириб қайтариш қобилиятини ўзгартириш демакдир. Аккомодация, одатда конвергенция билан яъни кўриш ўқларини қайд қилинаётган нарсага йўналтирилиши билан боғлиқдир. Конвергенция бурчаги бевосита масофа индикатори яъни ўзига хос масофа ўлчагич (дальномер) сифатида фойдаланилади.
• Иккита қўзғотувчи - нарсанинг кўз тўрпардасидаги тасвири аккомодация ҳамда конвергенция натижасида кўздаги мушақларнинг зўриқиши ўлчамлари бир бирига мосланган ҳолда бирга қўшилиши идрок этилаётган нарсанинг ҳажми ҳақидаги шартли рефлекс тарзидаги сигнал ҳисобланади.

Вақтни идрок қилиш

• Вақтни идрок қилиниши воқелик ҳодисаларнинг объектив равишда доимийлигини, тезлиги ва изчиллигини акс эттириш демакдир. Вақтни идрок қилиш кишига муҳитдан мўлжал олиш имконини беради.
• Одамда вақт чамалаш мия қобиғи бўлмаларида рўй беради. Мия қобиғининг маълум бир жойида вақт чамалаш рўй беради, вақтни сарҳисоб қилишнинг махсус маркази мавжуд деган тахмин асоссиздир. Вақтни идрок этилиши негизини қўзгалиш ва тормозланишнинг ритмик тарзда алмашинуви, марказий нерв системасида, бош мия яримшарларида қўзгалиш ва тормозланиш жараёнлариниг сусайиши оқибатидир.